Soạn bài Từ Thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi

1. Soạn bài Từ Thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi: Trước khi đọc

Em đã đọc tác phẩm văn học nào viết về chủ đề những con người có ngoại hình khác lạ? Chia sẻ ngắn gọn những cảm nhận của em về tác phẩm ấy.

Trả lời

- Em đã từng đọc được câu chuyện Sọ Dừa. Nhân vật chính là Sọ Dừa với ngoại hình rất khác lạ người tròn hệt như một trái dừa không có chân và cũng không có tay, chú bé chỉ lăn qua lăn lại khắp nhà.

- Điều em thấy ấn tượng nhất chính là tuy có ngoại hình khác thường nhưng chú bé lại rất thông minh, hiền lành và chăm chỉ, biết giúp đỡ cha mẹ

2. Soạn bài Từ Thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi: Đọc văn bản

2.1 Cách giải thích của tác giả bài nghị luận về nhan đề của tác phẩm văn học được bàn luận.

Trả lời:

- Tác giả đã giải thích về nhan đề của tác phẩm văn học được bàn luận bằng cách giải thích về ý nghĩa sâu xa của chữ “quỷ”: Chữ “quỷ” mà Nguyễn Nhật Ánh dùng ở đây để chỉ ra sự kì dị trong nhân dạng.

2.2 Những lí lẽ và bằng chứng được tác giả sử dụng để phân tích thái độ của các nhân vật trong truyện đối với Quỳnh.

Trả lời:

- Lí lẽ: Trong mắt của mọi người, Quỳnh chỉ là một thằng hề, để tiêu khiển và để mua vui cho đám đông vốn hồn nhiên, vô tâm.

=> Bằng chứng: Họ lấy anh ra làm trò tiêu khiển. Anh giúp họ giải buồn hay thỏa mãn tính hiếu kỳ hay lấp đầy những phút giây nhàn rỗi.

- Lí lẽ: Ngay cả với Hạnh, cô lớp trưởng vẫn luôn đúng mực, người luôn đứng ra để trấn áp những kẻ bày trò tai quái với Quỳnh thì giữa họ vẫn có một khoảng cách khá mênh mông.

=> Bằng chứng: Bàn có hai người, nhưng mỗi người lại ngồi tít một đầu, chừa một khoảng trống ở giữa.

- Lí lẽ: Với Quỳnh, Nga sợ.

=> Bằng chứng: Và khi, một cách rất tình cờ, biết được tình cảm đặc biệt mà Quỳnh dành cho mình thì Nga đã vô cùng hoảng sợ: “Cứ hình dung đến cảnh phải đi chơi bên cạnh một con người có cãi mũi to tướng và hai vành tai cũng to tướng không kém, lại không ngừng ve vẩy, Nga bất giác rùng mình”.

>> Xem thêm: Soạn văn 9 kết nối tri thức 

2.3 Quan điểm của tác giả về nhân dạng của con người.

Trả lời:

- Nhân dạng hóa ra không phải là vẻ bề ngoài, một thứ “nước sơn” như lời khẳng định trong một câu tục ngữ. Nhân dạng cũng được nhào nặn và xét đoán dựa trên các chuẩn mực giá trị. Nhân dạng là của riêng một cá nhân nhưng nó lại được định giá thông qua cộng đồng. Nó không phải chỉ là những cơ quan thực hiện được các chức năng sinh học mà còn được nhào trộn và định giá dựa trên chuẩn mực và quy tắc thẩm mĩ của một cộng đồng.

- Không chỉ nhân tính mà ngay cả nhân hình cũng sẽ đều được phân loại, điều chỉnh bởi những quy chuẩn và đều là những tạo tác mang tính chất văn hóa.

2.4 Lí giải của tác giả về cách ứng xử cũng như phản ứng của chúng ta trước một chân dung khác lạ.

Trả lời:

- Lí giải của tác giả: Trong bất kỳ xã hội nào, luôn luôn tồn tại những quy chuẩn. Những quy chuẩn này trong khi thiết lập những giới hạn được xem là hợp thức bao giờ cũng sẽ hàm ẩn trong nó sự bãi trừ và gạt bỏ những gì đi chệch ra ngoài giới hạn được định đoạt ra.

2.5 Quan điểm của tác giả về phẩm chất của một tác phẩm văn học thiếu nhi.

Trả lời:

- Không nên đối xử với những ngoại lệ hay những bất thường như những gì sai lạc, như những sự tồn tại thứ cấp mà có lẽ cần phải hình dung về những tồn tại khác.

- Không nên biến những nhân vật ở trong những tác phẩm văn học thiếu nhi trở thành các nhân vật hoàn hảo.

- Phải viết cho trẻ em từ cái nhìn của một người lớn với tâm hồn sâu sắc và từng trải.

2.6 Quan điểm của tác giả về nhân vật ở trong tác phẩm văn học thiếu nhi.

Trả lời:

- Những nhân vật ở trong tác phẩm văn học thiếu nhi không nên là một mẫu nhân vật hoàn hảo. Các nhân vật nên mang theo một phần hiện thực, điều đó mới giúp cho người đọc tự điều chỉnh được cách ứng xử của mình với những điều được xem là “lệch chuẩn”.

2.7 Vì sao tác giả bài nghị luận lại cho rằng, cần phải viết cho trẻ em từ cái nhìn của một người lớn với tâm hồn sâu sắc và từng trải.

Trả lời:

- Tác giả cho rằng cần phải viết cho trẻ em từ cái nhìn của một người lớn với tâm hồn sâu sắc vì: người lớn đã trải qua một quãng thời gian thơ ấu, trải nghiệm rất nhiều biến cố, họ sẽ có sự nhìn nhận sâu sắc hơn về cuộc đời, tình người cùng với giá trị của con người. Từ góc nhìn của người lớn, tác giả có thể lụm nhặt được cả những điều đẹp đẽ lẫn xấu xí, giúp cho trẻ em có cái nhìn đa chiều hơn về con người.

Khóa học DUO cung cấp cho các em nền tảng kiến thức vững chắc, bứt phá điểm 9+ trong mọi bài kiểm tra trên lớp.

3. Soạn bài Từ Thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi: Sau khi đọc

3.1 Câu 1 trang 99 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Văn bản bàn luận về vấn đề nào? Theo em, phạm vi của vấn đề bàn luận ở trong văn bản này có điểm gì khác với văn bản “Người con gái Nam Xương” – một bi kịch của con người.

Trả lời:

- Văn bản bàn luận về vấn đề: Thông điệp sâu sắc kèm theo những gợi mở đầy suy nghĩ về phẩm chất của một tác phẩm văn học dành cho thiếu nhi thông qua văn bản Thằng quỷ nhỏ.

- Phạm vi của bài viết này rộng hơn so với “Người con gái Nam Xương – bi kịch của một kiếp người.” Ở tác phẩm của Nguyễn Đăng Na chỉ tập trung vào số phận người phụ nữ thông qua nhân vật Vũ Nương. Còn với Trần Văn Toàn, ông đã viết ra những suy nghĩ đáng quý và những bài học khác nhau khi viết về một tác phẩm thiếu nhi thông qua đọc Thằng quỷ nhỏ của tác giả Nguyễn Nhật Ánh.

3.2 Câu 2 trang 99 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Xác định những luận điểm chính trong văn bản. Các luận điểm đó có quan hệ với nhau như thế nào?

Trả lời:

- Luận điểm chính:

+ Những suy ngẫm của tác giả thông qua nhân vật Quỳnh cùng với những câu chuyện xoay quanh Quỳnh.

+ Câu chuyện con người và xã hội hiện hành khi được đúc kết ở trong câu chuyện của Quỳnh.

+ Một số thảo luận về phẩm chất của những tác phẩm cần có trong một tác phẩm thiếu nhi

- Mối quan hệ: Tác giả đi từ câu chuyện để từ đó mà đưa ra vấn đề cần bàn luận là những phẩm chất cần phải có của một tác phẩm dành cho thiếu nhi.

3.3 Câu 3 trang 99 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Đọc phần (1) và cho biết tác giả bài nghị luận đã sử dụng những lí lẽ và bằng chứng nào để phân tích nhân dạng của nhân vật Quỳnh và thái độ của những nhân vật khác đối với nhân dạng đó. Em có nhận xét gì về những lí lẽ bằng chứng đã được tác giả sử dụng?

Trả lời:

- Lí lẽ và bằng chứng:

+ Chữ “quỷ” mà Nguyễn Nhật Ánh đã sử dụng chính là sự kì dị ở trong nhân dạng.

+ Quỳnh là người mang biệt danh thằng quỷ nhỏ - được miêu tả với những đặc điểm như sau: hai vành tai to…thêm vào đó là chiếc mũi to, đỏ ửng, lấm tấm mồ hôi.

+ Nhân dạng khá lạ lẫm với chúng bạn khiến cho cậu bé ấy phải chịu thân phận của một kẻ lạc loài.

+ Chẳng những vậy, sự lạc loài khiến cho mọi tình cảm của một con người bình thường nếu xuất hiện ở nhân vật Quỳnh thì trong mắt bạn bè đều là một thứ gì đó khác thường.

- Những lí lẽ bằng chứng của tác giả sử dụng khá thuyết phục và hợp lí. Sau khi đưa ra những lí lẽ, tác giả đều đưa thêm bằng chứng đi kèm khiến cho những lí lẽ bằng chứng thêm phần chặt chẽ và liên kết. 

3.4 Câu 4 trang 99 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Đọc phần (2) và cho biết tác giả đã có quan điểm như thế nào về nhân dạng của con người. Em hãy dẫn ra một số lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu ở trong văn bản giúp làm sáng tỏ quan điểm của tác giả.

Trả lời:

- Tác giả có quan niệm rằng: Nhân dạng hóa ra không phải là vẻ bề ngoài, nhân dạng cũng được nhào nặn và xét đoán dựa trên các chuẩn mực giá trị.

+ Nhân dạng của riêng cá nhân nhưng lại được định giá thông qua cộng đồng.

+ Trong trường hợp của chú bé Quỳnh, thì sự bất bình thường ở trong nhân dạng đã mặc nhiên ấn định cho sinh thể bé nhỏ đó vị thế của một kẻ lạc loài ở trong mắt đồng loại.

+ Một mặt bạn bè dành cho Quỳnh một cách ứng xử đầy khoảng cách và trịch thượng nhưng mặt khác bản thân Quỳnh lại thấy ứng xử đó của cộng đồng là tự nhiên và chú chấp nhận nó.

3.5 Câu 5 trang 100 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Trong phần (2) tác giả đã lí giải như thế nào về cách ứng xử của chúng ta đối với một nhân dạng đặc biệt? Việc liên tưởng tới truyện cổ tích trong đoạn cuối của phần này có tác dụng như thế nào?

Trả lời:

- Tác giả đã lý giải rằng: Vì nó hoạt động theo cách bị loại trừ với những gì còn lại, những gì thuộc về số ít, những gì lệch chuẩn hay những gì dị thường.

- Việc liên tưởng có tác dụng giúp minh chứng cho việc quy chuẩn về sự thống nhất giữa nhân hình với nhân tính.

3.6 Câu 6 trang 100 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Trong phần (3) theo tác giả một tác phẩm văn học dành cho thiếu nhi cần có những phẩm chất như thế nào? Những câu văn nào giúp em nhận ra được điều đó?

Trả lời:

- Cần có những phẩm chất:

+ Không nên đối xử với những ngoại lệ hay những bất thường như những sai lạc mà có lẽ cần phải hình dung về chúng như những tồn tại khác.

+ Không nên biến những nhân vật ở trong văn học thiếu nhi thành những nhân vật hoàn hảo.

+ Viết cho trẻ em từ góc nhìn của một người lớn sâu sắc và đã từng trải.

3.7 Câu 7 trang 100 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Trong đoạn cuối của bài nghị luận, tác giả đã cho rằng: “phải viết cho trẻ em từ cái nhìn của một người lớn sâu sắc và từng trải”. Em có suy nghĩ như thế nào về quan niệm này?

Trả lời:

Quan niệm này vô cùng đúng đắn. Qua lăng kính của một người lớn đã đi qua biết bao nhiêu khó khăn, tuổi thơ sẽ được phát hiện lại được chiếu sáng như thế mới tạo nên được một tác phẩm thiếu nhi sâu sắc.

3.8 Câu 8 trang 100 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Nhận xét về nghệ thuật viết văn nghị luận của tác giả thể hiện ở trong văn bản (Cách đặt vấn đề, cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng, tổ chức luận điểm, ngôn ngữ...)

Trả lời:

- Nghệ thuật:

+ Tác giả đã đặt vấn đề một cách trực tiếp dựa vào suy nghĩ của bản thân.

+ Tổ chức luận điểm: Những luận điểm được tổ chức sắp xếp một cách rất chặt chẽ và theo một trình tự.

+ Cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng: Các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, được trình bày ngay phía sau luận điểm.

4. Kết nối đọc viết trang 100 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức 

Viết một đoạn văn (dài khoảng 7 – 9 câu) chia sẻ những suy nghĩ của em về ý kiến “Không nên biến những nhân vật trong các tác phẩm văn học thiếu nhi trở thành những nhân vật hoàn hảo”.

Trả lời:

“Không nên biến những nhân vật trong các tác phẩm văn học thiếu nhi trở thành những nhân vật hoàn hảo”. Thực ra cảm hứng về cái hoàn hảo ấy chính là một hạn chế phổ biến ở trong văn học Việt Nam nói chung. Chính bởi cảm hứng xây dựng nên những nhân vật hoàn hảo mà các nhà văn Việt Nam, trong nhiều trường hợp, khi viết cho người lớn sẽ thường gây cho người ta cảm giác rằng họ là những đứa trẻ ngây thơ. Còn khi viết cho trẻ em thì lại thường gây cho người ta ấn tượng rằng họ là những người lớn đạo mạo và nông nổi. Rốt lại, dù viết cho bất cứ ai, họ cũng không khiến cho người đọc (trẻ em hoặc người lớn) bắt gặp được mình ở trên trang sách.

Thông qua phần Soạn bài Từ Thằng quỷ nhỏ của Nguyễn Nhật Ánh nghĩ về những phẩm chất của một tác phẩm viết cho thiếu nhi, chắc hẳn các em đã nắm được những phẩm chất mà người viết truyện thiếu nhi cần có. Ngoài bài soạn này ra, nếu muốn tham khảo thêm về những bài soạn văn khác hay những bài soạn khác có trong môn học khác thì em hãy nhanh tay truy cập ngay vào website chính thức của VUIHOC đó là vuihoc.vn để có thể đăng ký cho mình khoá học một cách nhanh chóng và được giải đáp trực tiếp từ thầy cô giáo có chuyên môn cao và đầy nhiệt huyết của VUIHOC nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Củng cố, mở rộng trang 83
• Người con gái Nam Xương - một bi kịch của con người
• Thực hành tiếng Việt trang 93