Soạn bài Gò me| Văn 7 tập 1 kết nối tri thức

1. Soạn bài Gò me: Trước khi đọc 

1.1 Câu 1: Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.

Phương pháp giải:

Học sinh nhớ lại các bài thơ mà mình đã từng được học hoặc những bài thơ em từng đọc có nội dung viết về thiên nhiên, con người hay mảnh đất Nam Bộ.

Lời giải chi tiết:

-Một số bài thơ viết về Nam Bộ: Gửi Nam Bộ Mến Yêu (Xuân Diệu), Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng).

- Một đoạn thơ mà em yêu thích:

“Ta đi... bản đồ không còn nhìn nữa...

Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh

Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh

Ta cởi áo lội dòng sông ta hát

Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát

Rừng núi lùi xa

Đất phẳng thở chan hoà.

Sóng toả chân trời buồm trắng.

Nam Bộ

Nam Bộ

Chín nhánh Mê Kông phù sa nổi váng

Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa

Bến nước Mê Kông tôm cá ngập thuyền

Sầu riêng thơm dậy đất Thủ Biên

Suối mát dội trong lòng dừa trĩu quả.”

Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng)

1.2 Câu 2: Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này

Phương pháp giải:

Học sinh kết hợp với kiến thức về lịch sử, địa lý và xã hội và trình bày những hiểu biết của em về miền đất Nam Bộ.

Lời giải chi tiết:

Nam Bộ mang nhiều vẻ đẹp đặc sắc về văn hóa, thiên nhiên và con người:

- Nam Bộ là vùng đất nằm ở phía cuối cùng phía Nam của đất nước. Vị trí của Nam Bộ nằm rất gần biển Đông, là một vùng châu thổ màu mỡ có nhiều cửa sông đổ ra biển. Chính vì vậy đã tạo nên một Nam Bộ trù phú về nông sản và văn hóa. Nam bộ đã hình thành nên cho mình những giá trị văn hóa cả về vật chất và tinh thần vô cùng độc đáo, phong phú, một bản sắc rất riêng và không bị nhầm lẫn với các vùng miền khác.

- Người dân Nam Bộ chủ động, sáng tạo trong học tập và công việc; thơm thảo, hiếu khách, trọng tình nghĩa và có lòng yêu nước nồng nàn. Tất cả những điều này được thể hiện rõ nét trong cung cách sinh hoạt hàng ngày cũng như trong suốt lịch sử bảo vệ và phát triển đất nước.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 kết nối tri thức

2. Soạn bài Gò me: Trong khi đọc 

2.1 Ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me

Phương pháp giải:

Học sinh đọc các dòng thơ đầu và hình dung không gian, màu sắc, và âm thanh ở Gò Me được nhắc tới.

Lời giải chi tiết:

- Gò Me hiện lên trước mắt người đọc với nhiều ánh sáng, âm thanh trong một không gian thoáng đãng, đặc sắc:

+ Ánh sáng hiện lên với nhiều màu sắc phong phú gắn với cung bậc của những khoảng thời gian khác nhau trong ngày: ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng lóe rồi tắt; ánh sáng chói rực lửa của mặt trời; ánh sáng lung linh huyền của vầng trăng khuya.

+ Âm thanh vui tai của tiếng nhạc ngựa leng keng, tiếng lao xao của vườn mía và nhẹ nhàng của những mái lá.

+ Không gian thoáng đãng, mênh mông của miền quê với ao làng, đồng ruộng, biển cả.

⇒ Ánh sáng đa sắc, không gian bao la và âm thanh rộn ràng như thiết tha mời gọi, níu chân con người ở lại với con người, với cuộc sống Gò Me.

2.2 Những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kĩ đoạn thơ viết về con người Gò Me, chú ý và liệt kê những chi tiết miêu tả các cô gái ở miền đất này.

Lời giải chi tiết:

- Các cô gái Gò Me được miêu tả qua những hình ảnh, chi tiết:

+ Má lúm đồng tiền duyên dáng

+ Say sưa, cần cù trong công việc

+ Véo von điệu hò cổ truyền Nam Bộ

+ Tâm hồn mộng mơ theo bướm, theo chim.

⇒ Những chi tiết miêu tả trên đã thể hiện sự duyên dáng, hồn nhiên, hăng say trong công việc của những cô gái Gò Me.

2.3 Những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me

Phương pháp giải:

Học sinh theo dõi nội dung đoạn thơ tiếp theo và liệt kê những chi tiết miêu tả thiên nhiên ở vùng đất Gò Me.

Lời giải chi tiết:

- Thiên nhiên Gò Me hiện lên với sự bình yên, tươi mát và giản dị của miền quê thân thiện:

+ Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo

+ Bướm chim bay lượn rập rờn

+ Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng

+ Gió dìu xao xuyến bờ tre

⇒ Thiên nhiên Gò Me hiện lên như một bức tranh phong cảnh hữu tình tươi đẹp với đa dạng màu sắc của cây cối, âm thanh sống động của tiếng chim và những hình ảnh bươm bướm bay rập rờn hay những chiếc lá đong đưa trong buổi chiều hè.

Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!

3. Soạn bài Gò me: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Qua nỗi nhớ của nhà thơ – một người con phải sống xa quê – cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kĩ toàn văn bản, chú ý liệt kê những cảnh sắc được tác giả khắc họa trong bài.

Lời giải chi tiết:

Qua nỗi nhớ của một người con phải sống xa quê như tác giả, cảnh sắc Gò Me hiện lên vừa thân thuộc, bình dị, vừa sinh động, lung linh:

- Không gian: được thể hiện qua những cảnh vật rộng lớn, mênh mông (Con đê cát đỏ cỏ viền; Ruộng vây quanh, bốn mùa gió mát/ Lúa nàng keo chói rực mặt trời/ Ao làng trăng tắm, mây bơi/ Nước trong nước mắt người tôi yêu; Me non cong vắt lưỡi liềm/ Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ...).

- Âm thanh: sống động, giàu tính nhạc điệu (âm thanh leng keng của tiếng nhạc ngựa, róc rách của ao làng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của mái lá,…)

- Ánh sáng hiện lên đa dạng với nhiều màu sắc gắn với cung bậc của những quãng thời gian khác nhau trong ngày: (ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt, lóe; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya.)

- Cảnh vật Gò Me hiện lên cùng sự bình yên, trong mát và giản dị của miền quê thân thiện:

+ Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo

+ Bướm chim bay lượn rập rờn

+ Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng

+ Gió dìu xao xuyến bờ tre

⇒ Gò Me hiện lên như một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp với màu sắc, âm thanh sinh động của một trong buổi chiều hè.

3.2 Câu 2 trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?

Phương pháp giải:

Học sinh đọc lại bài thơ, chú ý đến phần giữa văn bản, liệt kê các hình ảnh, chi tiết khắc họa hình ảnh người dân Gò Me

Lời giải chi tiết:

- Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết:

+ Những chị, những em má lúm đồng tiền/ Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên/ Véo von điệu hát cổ truyền

+ Chị tôi má đỏ, thẹn thò/ Giã me bên trã canh chua ngọt ngào

⇒ Những hình ảnh ấy khắc hoạ lên những con người lao động khỏe khoắn, chân chất, duyên dáng, yêu đời, gắn liền với quê hương xứ sở,...

3.3 Câu 3 trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Nói đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kĩ khổ thơ có chứa những câu hò, phân tích nội dung và trình bày suy nghĩ của mình.

Lời giải chi tiết:

- Câu hò được dẫn trong bài:

“Hò… ơ… Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me

Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò”

- Hành động trích dẫn lại hai lần câu hò của nhà thơ thể hiện tình yêu và nỗi nhớ quê hương da diết, nhớ những nếp sinh hoạt văn hóa truyền thống của quê hương. Chính điệu hò đã góp phần quan trọng tạo nên vẻ đẹp và bản sắc đặc trưng của vùng đất này. Đó là lý do những người đi xa khi nhớ về quê hương thường nhớ về những câu hò quen thuộc và thân thương.

3.4 Câu 4 trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kỹ bài thơ, chú ý đến những hình ảnh về thiên nhiên và con người được nhắc tới trong bài thơ và lựa chọn và phân tích hình ảnh mình thích.

Lời giải chi tiết:

- Những hình ảnh mà em thích:

+ Thiên nhiên: con đê cát đỏ, lúa chói rực, ao làng trăng tắm, vườn mía lao xao.

+ Con người: chăn bò, cắt cỏ, gối đầu lên áo.

- Những hình ảnh thân thương này khiến em cảm thấy cuộc sống nơi mảnh đất Gò Me rất đỗi gần gũi, thân thuộc và đáng yêu. Con người nơi đây chất phác, cần cù bên cạnh thiên nhiên hiền hòa, êm ả luôn dang rộng vòng tay để che chở, yêu thương, tạo nên những kỉ niệm, giấc mơ đẹp cho con người.

3.5 Câu 5 trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện trong bài thơ.

Phương pháp giải:

Học sinh đọc kỹ bài thơ và cảm nhận tình yêu thiên nhiên, đất nước được thể hiện trong bài.

Lời giải chi tiết:

- Bài thơ đã khắc hoạ tình cảm yêu mến, sự gắn bó sâu sắc và niềm tự hào của tác giả dành cho quê hương Gò Me yêu dấu của mình.

- Tình yêu của nhà thơ đối với Gò Me cứ lớn dần và sâu sắc hơn theo từng năm tháng, từ thuở ấu thơ cho đến khi trưởng thành. Tình yêu đó thể hiện ở sự gắn bó mật thiết với quê hương, nỗi nhớ da diết khi phải sống xa quê và niềm tự hào của tác giả về vẻ đẹp của quê hương - vẻ đẹp của thiên nhiên, văn hóa, lịch sử,và con người,...

3.6 Câu 6 trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.

Phương pháp giải:

Nhớ lại những bài thơ mà em đã được học hoặc từng được đọc cũng có nhan đề là tên của một vùng đất nào đó.

Lời giải chi tiết:

- Việt Bắc (thơ) – Tố Hữu

- Cô Tô (Kí) – Nguyễn Tuân

- Đất Cà Mau (truyện ngắn) – Mai Văn Tạo

- Vàm Cỏ Đông (thơ) – Hoài Vũ

4. Kết nối đọc viết trang 95 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ “Ôi, thuở ấu thơ” đến “Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”.

Phương pháp giải:

Gợi ý:

- Em có cảm nhận như thế nào về tình cảm của tác giả thể hiện trong đoạn thơ?

- Ngôn ngữ và giọng điệu trong  đoạn thơ có gì nổi bật?

- Đoạn thơ đã gợi lên trong em những tình cảm gì đối với quê hương, đất nước?

Lời giải chi tiết:

Từ cảm xúc đối với thiên nhiên, con người, mạch thơ trong Gò Me đã chuyển dịch một cách tự nhiên sang bày tỏ suy ngẫm và tình yêu của tác giả với quê hương. Quê hương, đất nước thường khơi gợi trong mỗi con người nỗi nhớ, niềm khát khao và hi vọng. Với Hoàng Tố Nguyên cũng thế, ông say sưa chìm đắm trong một thời ấu thơ êm ả, bình yên, trong mát nơi làng quê:

“Ôi, thuở ấu thơ

Cắt cỏ, chăn bò

Gối đầu lên áo

Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo

Lòng nghe theo bướm, theo chim

Me non cong vắt lưỡi liềm

Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”

Lời thơ như ngân vang thành lời hát. Tuổi thơ của tác giả là những ngày tháng bình dị, êm đềm mà chứa chan tình yêu thương. Đó là tuổi thơ ngọt ngào, thấm đẫm những kỉ niệm đẹp của trẻ em miền quê, cùng cắt cỏ, chăn bò, hòa mình với thiên nhiên và lắng nghe những giai điệu dịu mát của thiên nhiên vọng về. Đoạn thơ rất đỗi giản dị về ý tứ nhưng lại chứa chan, mênh mông những nỗi niềm âu yếm, tự hào về miền quê thân yêu của nhà thơ.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Gò me Ngữ Văn 7 tập 1 chương trình sách kết nối tri thức. Tác phẩm đã khắc hoạ sâu sắc tình yêu và nỗi nhớ quê hương Nam Bộ da diết của người con xa quê. Để học nhiều hơn các kiến thức về môn Ngữ văn và của các môn học khác, các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Củng cố, mở rộng trang 83
• Mùa xuân nho nhỏ
• Thực hành tiếng Việt trang 92