Soạn bài Kim - Kiều gặp gỡ| Văn 9 tập 1 kết nối tri thức

1. Soạn bài Kim - Kiều gặp gỡ: Trước khi đọc

1.1 Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Du và Truyện Kiều 

a) Tác giả Nguyễn Du

- Nguyễn Du sinh ngày 3 tháng 1 năm 1766 mất ngày 16 tháng 9 năm 1820. Ông có tên tự là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên.

- Quê ông ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân tỉnh Hà Tĩnh trong một gia đình quý tộc tri thức lâu đời với rất nhiều người làm quan và có truyền thống về mảng văn học. 

- Cha ông là Nguyễn Nghiễm, đã đỗ tiến sĩ và từng là đến chức tể tướng.

- Cuộc đời của đại thi hào Nguyễn Du đã trải qua hầu hết những biến cố lịch sử đất nước trong giai đoạn cuối thế kỉ XVIII đến thế kỷ XIX. Đây là thời kỳ đất nước có nhiều biến động khi mà chế độ phong kiến có phần lung lay khi phong trào nông dân được nổi lên khởi nghĩa ở khắp nơi mà tiêu biểu nhất chính là phong trào của nghĩa quân Tân Sơn. Chính những yếu tố ngoại cảnh này đã tạo nên giọng văn tả thực trong các tác phẩm của Nguyễn Du.

- Tác giả Nguyễn Du được đánh giá là một thiên tài văn học, là đại thi hào, là cây đại thụ trong giới văn học Việt Nam ta. Do những biến cố trong cuộc đời đã khiến ông có cơ hội phiêu bạt trải nghiệp rất nhiều cuộc sống trên đất Bắc nên ong có được vốn sống phong phú cũng như những kiến thức xã hội ít ai có được và sự cảm thông sâu sắc với người dân thấp cổ bé họng.

- Trong sự nghiệp văn học của mình, ông đã sáng tác rất nhiều tác phẩm cả bằng tiếng Hán và tiếng Nôm:

• Tiếng Nôm: Truyện Kiều (Đoạn trường tân thanh), Văn chiêu hồn,....
• Chữ Hán: Tập thơ Nam Trung tạp ngâm, Bắc Hành tạp lục, Thanh Hiên thi tập.

- Các tác phẩm của ông phần lớn đều thể hiện được tư tưởng nhân đạo khi đề cao giá trị của con người dẫu là những con người nhỏ bé nhất trong xã hội. Thêm vào đó là sự lên án, tố cáo mạnh mẽ trước xã hội phong kiến, với những thế lực gian ác chà đạp con người.

b) Tác phẩm Truyện Kiều

- Truyện Kiều hay còn được biết đến với cái tên Đoạn Trường Tân Thanh là một tác phẩm lớn, có chỗ đứng quan trọng trong kho tàng văn học Việt Nam.

- Tác phẩm bao gồm 3254 câu thơ Lục bát và được viết hoàn toàn bằng chữ Nôm

- Tác phẩm có thể chia thành nhiều đoạn trích với các nội dung khác nhau nhưng tựu chung lại đều là về cuộc đời của nhân vật chính Thúy Kiều.

1.2 Trả lời câu hỏi trước khi đọc

Hãy giới thiệu một tác phẩm văn học hoặc bộ phim kể về một mối tình để lại cho em ấn tượng đẹp. 

Tác phẩm văn học về tình yêu để lại ấn tượng tốt đẹp trong em chính là vở kịch Romeo và Juliet của nhà văn William Shakespeare. Vở kịch được sáng tác vào khoảng năm 1594-1595 và kể về câu chuyện tình yêu của chàng Romeo và nàng Juliet. Romeo và Juliet yêu nhau sâu đậm nhưng vì mâu thuẫn của hai gia tộc mà cặp đôi đã bị gia đình cấm đoán. Cha mẹ của Julia ép cô kết hôn với Bá tước Paris. Để tránh kết hôn với bá tước, cô đã uống thuốc ngừng nhịp tim để giả vờ chết. Romeo tưởng Juliet đã chết thật rồi, anh đau khổ và tự vẫn khi còn rất trẻ để đi theo người mình yêu nhất. Khi Julia thức dậy rồi nhìn thấy xác Romeo, cô đã rút dao định tự sát. Cái chết bi thảm của cả hai cùng với tình yêu đẹp đẽ của họ đã hóa giải được sự mối thù của hai gia tộc. Điều đặc biệt nhất của vở kịch là nó dựa trên một câu chuyện có thật xảy ra ở nước Ý thời trung cổ.

>> Xem thêm: Soạn văn 9 kết nối tri thức 

2. Soạn bài Kim - Kiều gặp gỡ: Đọc văn bản

2.1 Sự xuất hiện của nhân vật Kim Trọng.

- Kim Trọng xuất hiện lần đầu ở mộ Đạm Tiên, có duyên gặp chị em Thúy Kiều.

- Ngay từ khi mới xuất hiện, Kim Trọng đã hiện lên là một con người thanh lịch, trang nhã phong cách của một người được ăn học giáo dục đàng hoàng. Chàng đi đến đâu cảnh vật như sáng lên đến đó, từ cỏ cây đến cả không gian đều tô điểm cho vẻ đẹp của chàng. Cảnh vật như có thêm sức sống, biến hóa một cách thần kỳ tỏa sáng về cả sắc lẫn hương.

- Chính sự xuất hiện tình cờ này đã khiến cho mối tình Kim - Kiều bắt đầu, Thúy Kiều đã đem lòng thương nhớ người thanh niên này ngay từ lần đầu tiên gặp mặt.

2.2 Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả cảm xúc, tâm trạng của các nhân vật.

Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả cảm xúc, tâm trạng của các nhân vật:

- Thúy Kiều:

• Ngổn ngang

• E lẹ

• Tình trong như đã mặt ngoài còn e

- Kim Trọng:

• Cơn buồn

• Chập chờn cơn tỉnh cơn mê 

• Khách đà lên ngựa người còn nghé theo

=> Cả hai nhân vật đã có cảm tình với nhau ngay từ lần đầu gặp mặt. Hai con tim dường như cùng chung nhịp đập nhưng do còn e ngại, do lễ giáo phong kiến mà họ chưa dám thể hiện tình cảm của mình ra bên ngoài 

2.3 Bức tranh thiên nhiên.

- Cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp dễ dàng để lại được dấu ấn khó phai trong lòng độc giả. Bức tranh thiên nhiên được hiện lên qua những câu thơ "Dưới cầu nước chảy trong veo/Trên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha".

- Chiếc cầu lơ lửng trên dòng nước trong veo xanh ngắt cùng với bóng chiều xen chút dáng liễu đã làm chứng cho mối tình đậm sâu của Kim - Kiều.

2.4 Lời người kể chuyện và lời nhân vật.

Người kể chuyện như hóa thân vào chính nhân vật để có thể trực tiếp bày tỏ tình cảm của họ. Từ những lo lắng ưu phiền vì không thể biết trước được tương lai khó lường sẽ xảy ra chuyện gì. Tìm được người thương nhưng lại không chắc có thể ở bên người đó đến cuối cuộc đời, đủ duyên chưa chắc đã đủ nợ.

3. Soạn bài Kim - Kiều gặp gỡ: Sau khi đọc

3.1 Câu 1 trang 69 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Đoạn trích có những nhân vật nào và kể về sự việc gì?

- Đoạn trích có hai nhân vật chính là Kim Trọng và Thúy Kiều.

- Sự việc quan trọng trong đoạn trích chính là cuộc gặp gỡ vô tình của Kim Trọng và Thúy Kiều, đây là bước đầu cho cuộc tình Kim - Kiều tuyệt đẹp.

3.2 Câu 2 trang 69 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Ở mười hai dòng thơ đầu, nhân vật Kim Trọng được giới thiệu và miêu tả bằng lời của ai? Qua những lời giới thiệu và miêu tả đó, em hình dung được những gì về nhân vật?

- Trong mười hai dòng thơ đầu, nhân vật Kim Trọng đã được giới thiệu và miêu tả bằng lời của người kể chuyện.

- Qua những lời giới thiệu đó, người đọc có thể hình dung được Kim Trọng là một người thanh niên nho nhã, lịch sự, toát lên vẻ thư sinh của một người có học thức, có tài năng.

3.3 Câu 3 trang 69 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Trong mười dòng thơ tiếp theo, Nguyễn Du tập trung miêu tả cảm xúc, tâm trạng của những nhân vật nào? Phân tích từ ngữ tiêu biểu được tác giả sử dụng để thể hiện cảm xúc, tâm trạng của các nhân vật đó.

Trong mười dòng thơ tiếp theo, Nguyễn Du tập trung miêu tả cảm xúc, tâm trạng của hai nhân vật chính là Kim Trọng và Thúy Kiều. Những từ ngữ tiêu biểu được tác giả sử dụng để thể hiện cảm xúc, tâm trạng của nhân vật đó là: 

• Tình trong như đã mặt ngoài còn e

• giục cơn buồn

• người còn nghé theo

=> Giờ đây, ngay sau giây phút gặp tiếng sét ái tình, hai con tim đã hòa chung một nhịp đã gần lại bên nhau. Nhưng đây là một tình cảm e ấp mà kín đáo tựa như câu thơ “Tình trong như đã mặt ngoài còn e”. Vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành mà hiền dịu trong sáng của Kiều đã làm Kim Trọng rung động ngay từ cái nhìn đầu tiên. Một người hào hoa phong nhã như Kim Trọng nhanh chóng làm chủ được cảm xúc của mình, biết được đây là thứ tình cảm gì và mình muốn gì. Nhưng mọi sự việc đều kết thúc bằng cuộc chia ly không thể tránh khỏi, hai người tạm biệt nhau mà ngập tràn sự lưu luyến trong không gian.

Duy nhất khóa học DUO tại VUIHOC dành riêng cho cấp THCS, các em sẽ được học tập cùng các thầy cô đến từ top 5 trường chuyên toàn quốc. Nhanh tay đăng ký thôi !!!!

3.4 Câu 4 trang 69 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Trong mười bốn dòng thơ cuối, Nguyễn Du đã sử dụng nhiều phương tiện (lời người kể chuyện, lời nhân vật, bút pháp tả cảnh ngụ tình để thể hiện thế giới nội tâm của nhân vật Thúy Kiều. Em hãy:

a. Phân tích đặc điểm của bức tranh thiên nhiên (thời gian, không gian, sự vật). Miêu tả bức tranh thiên nhiên ấy, tác giả muốn thể hiện trạng thái cảm xúc nào ở nhân vật?

• Đặc điểm của bức tranh thiên nhiên:

• Thời gian: Vào một buổi chiều

• Không gian: Trên cây cầu gần bờ sông

• Sự vật: Có dòng nước, có cây cây, có cành liễu, có ánh trăng và cả ngôi nhà

• Tác giả đã thể hiện được trạng thái cảm xúc của nhân vật khi giờ đây chính không gian thiên nhiên cùng với những sự vật xuất hiện chính là minh chứng cho sự bắt đầu của một tình yêu đẹp.

b. Chỉ ra đâu là lời người kể chuyện, đâu là lời nhân vật. Lời nhân vật được thể hiện ở hình thức nào và điều gì giúp em nhận biết hình thức ngôn ngữ đó?

• Lời của người kể chuyện: “Dưới cầu nước chảy trong veo…Giọt sương gieo nặng cành xuân la đà”.

• Lời của nhân vật: “Người mà đến thế thì thôi…Trăm năm biết có duyên gì hay không?”

• Chính dấu ngoặc kép ngăn giữa các đoạn đã giúp em biết được hình thức ngôn ngữ đó.

c. Cho biết nhân vật đã bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ gì trong lời nói của mình.

• Qua lời nói, nhân vật đã bộc lộ được những cảm xúc và suy nghĩ lo lắng, không chắc chắn về mối tình chưa kịp chớm nở này.

d. Xác định đặc điểm tính cách của nhân vật Thúy Kiều được thể hiện trong đoạn thơ.

• Qua đoạn thơ, người đọc có thể thấy được Thúy Kiều là người có tính cách trọng nghĩa trọng tình, hiểu lễ nghi và rất cẩn thận trong mọi suy nghĩ và hành động.

3.5 Câu 5 trang 70 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ và nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Du trong đoạn trích.

- Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả Nguyễn Du: Khắc họa hình ảnh Kim Trọng bằng bút phạm ước lệ tài tình cùng với những từ Hán Việt được chọn lọc cẩn thận đã làm nổi bật được sự hào hoa, trang trọng mà không kém phần phong tình của người thư sinh.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật của tác giả Nguyễn Du: Người nghệ sĩ Nguyễn Du đã linh hoạt mà khéo léo trong việc thể hiện bút pháp nghệ thuật đặc tả con người, cảnh vật thiên nhiên và cả những nét cảm xúc của mỗi nhân vật. Qua cách xây dựng nhân vật của tác giả, không chỉ Thúy Kiều trực tiếp nhìn thấy mà người đọc cũng dễ dàng rung động trước Kim Trọng.

3.6 Câu 6 trang 70 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức

Nêu chủ đề của đoạn trích; qua đó, nhận xét về tư tưởng, tình cảm của tác giả.

- Chủ đề của đoạn trích: Tình yêu trong sáng, đẹp đẽ của đôi lứa.

- Tư tưởng tình cảm: Mong muốn một tương lai có được sự tự do trong tình yêu của đôi lứa, có thể yêu bất chấp, thuận theo cảm xúc của mình mà không bị sự gò bó của quy định trong thời phong kiến ép buộc.

4. Kết nối đọc viết trang 70 SGK Văn 9/1 kết nối tri thức 

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích  2 – 4 dòng thơ miêu tả thiên nhiên mà em cho là đặc sắc trong đoạn trích Kim – Kiều gặp gỡ.

Nguyễn Du đã miêu tả cảnh thiên nhiên ấn tượng trong một trích đoạn cuộc gặp gỡ giữa Kim - Kiều. “Dưới cầu nước chảy trong veo/Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha” chính là hai câu thơ tả cảnh vật lúc đó. Trong hai câu thơ, tác giả đã vẽ nên hình ảnh thiên nhiên lúc hoàng hôn xuống với những sự vật, cảnh sắc thấm đẫm màu hồng của tình yêu. Biện pháp nghệ thuật đối lập được tác giả sử dụng rất tinh tế, dưới cầu đối với trên cầu đã tạo nên sự tương phản của cảnh tượng thiên nhiên. Người đọc có thể thấy được vẻ đẹp hiếm thấy khó tìm đầy quyến rũ chính là dòng sông với làn nước trong vắt và những hàng liễu duyên dáng khoe dáng bên bờ sông. Hai câu thơ này tạo nên một hình ảnh thiên nhiên thật nên thơ của đoạn trích.

Qua bài viết trên, Vuihoc đã mang đến cho các em Soạn bài Kim - Kiều gặp gỡ Văn 9 tập 1 kết nối tri thức. Hy vọng qua bài viết này các em sẽ có thêm những gợi ý và hướng dẫn trọng điểm cho tác phẩm, giúp các em hiểu tác phẩm một cách chi tiết hơn. Để bổ sung thêm nhiều kiến thức bổ ích với các chủ đề cũng như nội dung khác nhau, các em hãy thường xuyên theo dõi các bài viết mới nhất của Vuihoc nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Một thể thơ độc đáo của người Việt
• Viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (thơ song thất lục bát)
• Củng cố, mở rộng trang 59