Soạn bài Những cánh buồm| SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

1. Soạn bài Những cánh buồm: Phần chuẩn bị 

1.1. Tác giả Hoàng Trung Thông

- Nhà thơ: Hoàng Trung Thông (05/05/1925 – 1993).

- Quê gốc nhà thơ: xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

- Ông từng giữ chức vụ là Vụ trưởng Vụ Văn nghệ, Ban Tuyên huấn Trung Ương, Thư ký tòa soạn tạp chí Văn nghệ, Tổng biên tập tuần báo Văn nghệ, Viện trưởng Viện Văn học thuộc Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Văn học, Ủy viên ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam các khóa I, và khóa II.

- Tác phẩm tiêu biểu: Quê hương chiến đấu (thơ – năm 1955), Đường chúng ta đi (thơ –năm 1960), Những cánh buồm (thơ – năm 1964), Đầu sóng (thơ –  năm 1968), Trong gió lửa (thơ – năm 1971), Như đi trong mơ (thơ – năm 1977), Chiến công tuốt thơ (thơ – năm 1983), Những ngày thu ở Liên Xô (bút ký – năm 1983), Chặng đường mới của văn học chúng ta (phê bình tiểu luận – năm 1961), Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống (phê bình tiểu luận – năm 1979).

- Nhà nghiên cứu - giáo sư Phan Ngọc đã từng viết lên những nhận xét về ông: "Trong thâm tâm, anh là con người nhỏ bé, của những con người nhỏ bé. Trong thơ, anh chỉ là nhà thơ của những người nhỏ bé" và "Chỉ có một Hoàng Trung Thông nhỏ bé, không hài lòng với chính mình. Đó là cái lớn của Hoàng Trung Thông".

1.2. Chia sẻ ước mơ khi còn nhỏ của em về tương lai cuộc sống sau này của em

Một trong những ước mơ khi em còn nhỏ đó chính là cố gắng để có thể được trở thành một nhà thiết kế thời trang lớn nổi tiếng cả trong nước và trên thế giới được nhiều người hâm mộ và biết đến. Bởi khi em còn nhỏ, em là một người em có đam mê rất lớn với vẽ và nghệ thuật, khi ấy em bị cuốn hút bởi những bộ trang phục lung linh, đẹp đẽ mỗi lúc nó xuất hiện như ở trên tạp chí hay ở trên những show diễn thời trang của những nhà thiết kế nổi tiếng. Và từ lúc đó trở đi, em đã tự nhủ rằng sau này  bản thân mình sẽ cố gắng học tập, trau dồi thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm và cũng sẽ có thể trở thành một nhà thiết kế thời trang lớn nổi tiếng như vậy,  và sáng tạo ra được những bản thiết kế đẹp mắt, gây ấn tượng với người xem, để mọi người cùng được ngắm nhìn, chiêm ngưỡng những vẻ đẹp của những bản thiết kế thời trang ấy.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Cánh diều 

2. Soạn bài Những cánh buồm: Phần đọc hiểu 

Nội dung chính bài thơ: Lời thơ được viết nhẹ nhàng, được tác giả thuật lại về một cuộc trò chuyện tâm sự giữa hai cha con trước biển cả bao la, rộng lớn. Qua đó, ca ngợi lên tinh thần dám ước mơ, ham muốn khám phá những điều thú vị trong cuộc sống của trẻ thơ  và thể hiện một thứ tình cảm cha con vô cùng sâu sắc, tình cảm của em đối với người cha đã dìu dắt và giúp con khám phá ra những điều mới lạ, kì diệu trong cuộc sống.

2.1. Có những lưu ý gì ở trong bối cảnh của bài thơ

Câu trả lời chi tiết:

- Bối cảnh xuất hiện trong bài thơ: hình ảnh  hai cha con cùng nhau đi dạo trên bờ biển.

- Không gian bối cảnh: cát trắng, biển xanh

- Thời gian xuất hiện bối cảnh: ánh mặt trời, mưa đêm và ánh mai hồng => Hình ảnh buổi bình minh sau trận mưa đêm tối qua

2.2 Xác định các từ láy có xuất hiện ở trong bài thơ, xác định và nêu rõ ý nghĩa của những từ láy ấy. 

Câu trả lời chi tiết:

• Rực rỡ: Từ láy dùng để chỉ lên vẻ đẹp trong trẻo của ánh mặt trời. Mặt trời sớm mai chiếu những tia ánh sáng lấp lánh, vàng rực lên mặt biển xanh rợn. Vẻ đẹp ấy tượng trưng cho hình ảnh về một tương lai tươi sáng, luôn rộng mở của người con.

• Lênh khênh: Từ láy tượng hình xuất hiện dùng để diễn tả cái hình bóng cao lớn của người cha, qua đó nói lên sự cao cả của người cha với trọng trách gánh trên vai để che chở, bảo vệ và nâng đỡ để cho con cái mình có thể trưởng thành và thành đạt.

• Rả rích: Từ láy tượng thanh dùng để miêu tả hình ảnh trận mưa ở trong đêm nhưng nó cũng mang ý nghĩa ẩn dụ cho những điều gì lạnh lẽo, tối tăm đã từng trải qua, một hình ảnh mà đối lập trái ngược lại hẳn với hình ảnh buổi bình minh trong trẻo lộng lẫy ở thời điểm hiện tại, cho thấy niềm tin mãnh liệt của người cha dành cho con, hi vọng vào một tương lai tốt đẹp của con.

• Phơi phới: Từ láy có tác dụng nhấn mạnh cho niềm vui trào dâng ở trong lòng người cha khi thấy con mình tiếp bước mình kiên trì cố gắng để thực hiện ước mơ thành hiện thực.

• Trầm ngâm: Từ láy biểu hiện lên tâm trạng của người cha khi vừa nhìn phía chân trời xa xăm vừa suy nghĩ, nghiền ngẫm về một điều gì đó.

• Thầm thì: Từ láy tượng thanh cho âm thanh của tiếng sóng vỗ rì rào, nhỏ nhẹ tưởng như là tiếng người nói nhỏ nhẹ ở bên tai.

2.3. Thái độ và tâm sự của người cha thời điểm hiện tại như thế nào?

Câu trả lời chi tiết:

- Cử chỉ hành động và tâm sự của người cha:

+ Người cha không hề tỏ ra ngạc nhiên trước những câu hỏi của con trai mình mà chỉ khẽ mỉm cười giảng giải cho con, từng bước nâng đỡ giúp cho con có điều kiện tốt nhất để có thể thực hiện được ước mơ của con- và cũng chính là ước mơ khi còn nhỏ của cha. 

+ Cha tâm sự với con trai, đó là nơi mà cha chưa một lần có thể bước đến => Lời nói tâm sự chân thật với người con.

Thái độ của cha đối với con trai vô cùng nhẹ nhàng, ân cần và trìu mến. Cha nhẹ nhàng, bình tĩnh giải thích cho con trai của mình về những thắc mắc tại sao lại không thấy nhà cửa, cây cối, con người mà thay vào đó chỉ thấy bóng nước thấy dáng trời. Qua đây, ta thấy rõ được tình yêu thương lớn lao và bao dung, dịu dàng của người cha thể hiện đối với đứa con trai nhỏ của mình.

2.4 Dấu chấm lửng xuất hiện ở trong khổ thơ này có tác dụng gì? 

Câu trả lời chi tiết:

Dấu chấm lửng xuất ở trong khổ thơ này có tác dụng: thể hiện ý nghĩa của lời nói đang bị bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng đồng thời thể hiện tính làm giãn nhịp điệu của câu thơ, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung mới.

2.5 Em hiểu ý nghĩa của dòng thơ ở cuối bài như thế nào?

Câu trả lời chi tiết:

Em hiểu ý nghĩa của dòng thơ ở cuối bài là: Ước mơ của con trai cũng giống như với ước mơ của cha ngày đó, và khi con tâm sự nói ra những ước mơ của mình, cũng chính là tiếng lòng của cha hồi bé. Và lần đầu tiên, qua những lời tâm sự của cha con với biển cả mà cha như thấy được trở lại bản thân mình ngày đó.

Khóa học DUO cung cấp cho các em nền tảng kiến thức vững chắc, bứt phá điểm 9+ trong mọi bài kiểm tra trên lớp.

3. Soạn bài Những cánh buồm: Phần trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 24 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 

Chỉ ra những đặc điểm hình thức của bài thơ “Những cánh buồm” được thể hiện qua các yếu tố: số tiếng ở các dòng thơ, số dòng ở mỗi khổ thơ, các hiệp vần,...

Câu trả lời chi tiết:

- Những đặc điểm hình thức của bài thơ “Những cánh buồm”:

+ Mỗi dòng thơ thường có khoảng 5 đến 7 chữ.

+ Số dòng thơ trong mỗi khổ khác nhau, linh hoạt, không cố định.

+ Được viết theo thể loại thơ tự do, và được chia viết thành nhiều khổ thơ nhỏ khác nhau.

+ Vần thơ được viết tự do, không theo một quy luật nhất định nào.

3.2 Câu 2 trang 24 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 

Người cha và người con trai đang cùng nhau trò chuyện về điều gì? Dựa vào những hình ảnh xuất hiện trong bài thơ, em hãy tưởng tượng và miêu tả lại bằng lời của em về cảnh hai cha con đi dạo và trò chuyện ở trên bãi biển?

Câu trả lời chi tiết:

- Người cha và người con trai đang cùng nhau trò chuyện về hình ảnh của thế giới bao la, rộng lớn ngoài xa kia; những ước mơ được đi khám phá khắp thế giới của con và lời giải đáp của cha đối với những thắc mắc ấy của con trai.

- Miêu tả bằng lời của em về cảnh hai cha con đi dạo và trò chuyện ở trên bãi biển: Vào một ngày ánh mặt trời rực rỡ, biển xanh cát mịn, hình bóng cha dài lênh khênh còn con lại tròn tròn chắc nịch và cùng nhau đi dạo trên bờ biển dưới ánh mai hồng. Mặt biển mênh mông, vĩ đại, bỗng dưng con lắc tay cha và thốt lên hỏi cha sao ở phía xa kia lại không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người. Cha xoa đầu rồi nhẹ nhàng giải thích cho con, theo những cánh buồm đến một nơi xa, sẽ thấy con người, nhà cửa. Mặt trời lên cao, ánh nắng chan hòa chảy đầy vai, hai cha con cùng nhau ngắm cảnh biển cả và thấy những cánh buồm trắng ở xa xa. Con lại hỏi mong muốn cha mượn cho con chiếc buồm trắng để con đi. Lần đầu tiên cha như bắt gặp bản thân mình trong ước mơ của con trai, ước mơ được khám phá thiên nhiên, biển khơi vô tận. 

3.3 Câu 3 trang 24 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 

Trong bài thơ, hình ảnh “cánh buồm” được tác giả nhắc đến mấy lần? Hình ảnh “cánh buồm” đó tượng trưng cho điều gì?

Câu trả lời chi tiết:

- Ở trong bài thơ, hình ảnh “cánh buồm” được tác giả nhắc đến 2 lần.

- Hình ảnh “cánh buồm” đó tượng trưng cho sự khao khát lớn lao, với ước mơ được đi khám phá khắp thế giới, được đi đến một nơi chân trời mới.

3.4 Câu 4 trang 24 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 

Sau khi đọc xong bài thơ, qua những câu hỏi, lời nói của mình, người con trai đã bộc lộ với người cha ước mơ là gì? Em có nhận xét gì về ước mơ đó của con trai không?

Câu trả lời chi tiết:

- Sau khi đọc xong bài thơ, qua những câu hỏi, lời nói của mình, người con trai đã bộc lộ với người cha ước mơ đó chính là: Khát khao được đi khám phá khắp nơi trên thế giới, đi đến một nơi chân trời mới.

=> Đó là ước mơ rất đẹp và lớn lao, thể hiện lên ý chí, tinh thần ham học hỏi và muốn được khám phá thế giới ngoài kia bằng chính khả năng của bản thân.

3.5 Câu 5 trang 24 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 

Ước mơ khám phá của người con trai gợi lại cho người cha nhớ đến những điều gì? Qua đó em hãy đóng vai người cha và thay người cha diễn tả lại những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật này trước lời đề nghị của người con.

Câu trả lời chi tiết:

- Ước mơ khám phá của người con gợi lại cho người cha nhớ đến những ước mơ của mình ngày đó: cũng là ước mơ được đi khám phá mọi thứ ở khắp nơi trên thế giới, cùng đi đến một nơi chân trời mới.

- Diễn tả lại những cảm xúc, suy nghĩ của người cha trước lời đề nghị của con trai mình: Khi con đề nghị với tôi thằng bé muốn mượn cánh buồm trắng kia để con được đi khám phá….lòng tôi như nghẹn ngào đi, mênh mang, dần mọi thứ xung quanh tôi cứ như đang nhòe đi, và thay vào đó là hình ảnh tôi đang đứng oai phong trên chiếc buồm trắng đang lênh đênh ở ngoài biển khơi.

3.6 Câu 6 trang 24 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 

Trong bài thơ trên, em thích nhất khổ thơ hay hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao?

Câu trả lời chi tiết:

Trong bài thơ trên, em thích nhất khổ thơ đầu tiên: Bởi hình ảnh xuất hiện trong khổ giàu sức gợi nhớ, vừa mang tính đối lập nhưng lại vừa thể hiện lên sự khác biệt thế hệ.

+ Thiên nhiên: Ánh mặt trời rực rỡ, biển xanh  trong vắt => Hình ảnh khoáng đạt, rực rỡ, long lanh, nhưng lại tràn đầy sức sống

+ Hình ảnh hai cha con: bóng cha lênh khênh, bóng con tròn chắc nịch => Sự đối lập hình bóng trên vừa để thể hiện lên sự khác biệt giữa hai thế hệ, đồng thời cũng thấy được sự tiếp nối giữa các thế hệ bởi cha phải có gầy và già đi “lênh khênh” thì con mới ngày càng khôn lớn, phát triển “chắc nịch” được.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài Soạn bài Những cánh buồm trong sách giáo khoa Cánh diều 7 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật
• Nói và nghe: Kể lại một truyện ngụ ngôn
• Tự đánh giá: Thầy bói xem voi