Soạn bài Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa| SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

1. Soạn bài Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa l SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2: Phần chuẩn bị văn bản

Câu 1 (Trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Đọc trước văn bản”Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa”. Sau đó, em hãy tìm hiểu thêm về các loại phương tiện đã được tác giả nói đến trong văn bản này.

Câu trả lời chi tiết:

Cư dân các dân tộc ở miền núi phía Bắc họ thường dùng bè, dùng mảng để vận chuyển và được người dân nơi đây sử dụng tương đối phổ biến. Họ cư trú ở những ven sông, suối là chủ yếu. Trai trên bản mỗi khi lại gần với những nàng ở dưới bản đều phải di chuyển bằng cách đi thuyền, đi mảng, đi bè theo xuôi dòng của các dòng sông. Sông, suối cũng là những con đường lưu thông, vận chuyển chủ yếu ở miền núi phía Bắc trong nhiều thế kỷ  về trước.

Từ xa xưa, chiếc thuyền đuôi én đã được cư dân các dân tộc sống ở vùng ven sông Đà biết đến và họ đã biết cách đục đẽo, chế tạo từ một thân cây gỗ tròn, để làm lên chiếc thân thuyền thon dài, mũi và đuôi nhọn. Phần đuôi thuyền được thiết kế cong hẳn lên và có dáng dấp như hình đuôi của một chú chim én (nộc én). Thuyền đuôi én có loại 2 mái chèo, loại 6 mái chèo, loại 12 mái chèo,… Thuyền đuôi én loại to nhất có thể có khả năng tải được cả hàng chục tạ hàng hóa đi trên sông, suối.

Xe quệt trâu được người Sán Dìu đóng bằng gỗ, tre, đầu xe được mắc dây chắc chắn cho trâu kéo, và được nâng cao hơn bởi độ dày của hai càng quệt. Loại xe quệt trâu này có thể sử dụng để vận chuyển hàng hóa ở cả các con đường mòn, bờ ruộng, trên đồi và cả ở dưới những con hẻm nhỏ,… Đây có thể được coi là loại phương tiện xuất hiện khá sớm và khá phổ biến đối với người Sán Dìu.

Câu 2 (Trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Theo em, có những dân tộc thiểu số nào hiện đang có trên đất nước ta? Em hãy cho biết người dân của các vùng dân tộc đó sử dụng loại phương tiện nào để vận chuyển là chủ yếu?

Câu trả lời chi tiết:

Em đã tìm hiểu và biết đến các dân tộc thiểu số như Thái, Mường, Mông, Ê-đê, Tày, Ba Na,.... Họ thường chủ yếu sử dụng các loại phương tiện vận chuyển  là ngựa, trâu, bò hoặc voi để đáp ứng phù hợp với địa hình đồi núi trắc trở, vòng vèo ở nơi mà họ sinh sống.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 cánh diều 

2. Soạn bài Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa l SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2: Phần đọc hiểu văn bản

Nội dung chính của văn bản: Văn bản “Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa” đã giới thiệu cho người đọc biết đến và hiểu hơn về một số loại phương tiện vận chuyển, đi lại thường dùng của người dân các vùng dân tộc thiểu số. Từ đó thấy rằng, các loại phương tiện vận chuyển của các vùng dân tộc thiểu số ở Việt Nam trong khoảng thế kỷ X - XVIII là một bộ phận quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống người dân các vùng dân tộc nơi đây và đã trở thành một trong những thuộc tố cấu thành lên nền văn hóa, bản sắc văn hoá của các cộng đồng dân tộc người nơi đây .

2.1. Văn bản trên đã được tác giả triển khai ý tưởng và thông tin theo những cách nào?

Câu trả lời chi tiết:

Văn bản trên đã được tác giả triển khai ý tưởng và thông tin bằng cách phân chia đối tượng thành từng loại riêng biệt để nêu ra những giải thích riêng cho từng dân tộc, và chứng minh từng nét riêng đó một cách lần lượt, có trình tự.

2.2. Phần 1 ở trong văn bản tác giả đã nhắc đến các phương tiện vận chuyển chủ yếu nào của người dân vùng núi phía Bắc? Và mỗi phương tiện ấy gắn với những dân tộc nào?

Câu trả lời chi tiết:

- Một số các dân tộc người sinh sống ở vùng ven sông Đà, sông Mã, hay sông Lam... (người Kháng, người La Ha, người Mảng, người Thái, người Cống...), họ đã biết cách sử dụng các loại gỗ lấy ở trong rừng để khéo léo đóng lên những chiếc thuyền và sử dụng thuyền vào trong việc vận chuyển, lưu thông ở trên các con sông, suối lớn.

- Ngoài ra, người dân ở các dân tộc miền núi phía Bắc họ còn biết sử dụng thêm các phương tiện như bè, mảng và phương tiện này với người dân nơi đây tương đối phổ biến. 

- Người Kháng thường sinh sống ở các vùng ven sông Đà, nên họ rất giỏi trong việc chế tạo thuyền độc mộc và thường xuyên sử dụng thuyền độc mộc đuôi én để ứng dụng vào trong cuộc sống. Những con thuyền này không chỉ để sử dụng trong cuộc sống hàng ngày mà còn được người Kháng bán cho những người láng giềng xung quanh. 

- Người dân tộc Sán Dìu còn khá phổ biến trong việc dùng xe quệt trâu kéo để vận chuyển phân bón ra ruộng nương chở lúa hoa màu, củi về nhà. Những chiếc xe của họ được đóng bằng gỗ, tre, đầu mắc dây vào trâu chắc chắn. Loại phương tiện này xuất hiện sớm và phổ biến của người Sán Dìu dùng để đi trên các địa hình đường mòn, đường núi, đường hẻm nhỏ trắc trở,... 

- Người Mông (H'mông), Hà Nhi, Dao, họ thường cưỡi ngựa và dùng sức ngựa để vận chuyển đồ đạc, hàng hóa hay cả trong việc đi chợ. Đây có lẽ là phương thức ưu việt, và dễ lưu thông nhất ở các vùng núi đi lại khó khăn, hiểm trở. Ngoài ra, người Mông ở vùng cao nguyên núi đá Hà Giang, vùng cao thuộc dãy Phan Xi Păng, họ còn dùng ngựa thồ như là cách vận chuyển và đi lại duy nhất phổ biến ở khắp các bản làng nơi đây.

2.3. Em hãy chỉ ra sự phù hợp của các phương tiện vận chuyển đối với đặc điểm của những dân tộc sống ở các vùng núi phía Bắc đã được tác giả nhắc đến ở trong văn bản trên.

Câu trả lời chi tiết:

- Người Mông (H'mông), Hà Nhi, Dao thường cưỡi ngựa và dùng sức ngựa để vận chuyển đồ đạc, hàng hóa hay để đi chợ. Do địa hình của các dân tộc nơi đây là vùng núi hiểm trở, đi lại khó khăn nên đây có thể coi là cách di chuyển tốt nhất và tối ưu nhất so với những cách di chuyển khác.

- Một số tộc người sinh sống ở ven sông Đà, sông Mã, hay sông Lam... (người Kháng, người La Ha, người Mảng, người Thái, người Cống...) họ đã biết cách lấy gỗ đóng thuyền và sử dụng thuyền trong việc vận chuyển, và lưu thông hàng hóa bằng thuyền ở trên các con sông, suối lớn. Lí do người dân ở những vùng này sử dụng phương tiện trên là bởi ở nơi đây sông, suối là con đường chủ yếu để người dân nơi đây lưu thông và đi lại.

Người Sán Dìu dùng xe quệt trâu kéo để vận chuyển phân bón ra ruộng nương, chở lúa, hoa màu, củi về nhà. Họ sử dụng loại phương tiện, chủ yếu là bởi địa hình nơi họ sinh sống là những con đường mòn, bờ ruộng, đường đồi núi hay là những con hẻm nhỏ. 

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

2.4 Người dân các dân tộc ở Tây Nguyên, họ đã sử dụng chủ yếu những loại phương tiện vận chuyển nào?

Câu trả lời chi tiết:

Những phương tiện vận chuyển mà người dân các dân tộc ở Tây Nguyên sử dụng chủ yếu là:

- Dùng sức voi, sức ngựa,…để vận chuyển hàng hóa, đồ đạc ở trên cạn.

- Dùng thuyền độc mộc, được đẽo, mài khéo léo, chắc chắn để di chuyển ở sông, suối lớn

2.5. Việc tác giả đưa thêm  tên các tài liệu tham khảo vào trong cuối bài viết nhằm mục đích gì?

Câu trả lời chi tiết:

Việc tác giả đưa thêm tên các tài liệu tham khảo vào trong cuối bài viết nhằm mục đích giúp cho người đọc có thể tìm hiểu và đọc thêm các tác phẩm có liên quan đến những nội dung có trong văn bản.

Ngoài ra, những tài liệu tham khảo được đưa vào còn góp phần khẳng định tính minh bạc, có luận cứ rõ ràng của một tác phẩm văn học.

3. Soạn bài Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa l SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2: Phần trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 86 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

Văn bản “Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa” đã cung cấp những thông tin chính nào? Em hãy thực hiện tóm tắt các thông tin chính đó bằng một sơ đồ tư duy.

Câu trả lời chi tiết:

Các phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số ngày xưa:

• Dân tộc miền núi phía Bắc:

• Sử dụng thuyền, bè, mảng

• Xe quệt trâu kéo

• Sức ngựa

• Dân tộc ở Tây Nguyên:

• Dùng sức kéo của voi, ngựa

• Sử dụng thuyền độc mộc

3.2 Câu 2 trang 86 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

Tác giả đã triển khai những thông tin ở trong văn bản theo những cách nào? Nêu tác dụng của những cách thức triển khai thông tin ấy.

Câu trả lời chi tiết:

- Văn bản trên đã được tác giả triển khai ý tưởng và thông tin theo cách phân loại đối tượng để giải thích và chứng minh.

- Tác dụng của những cách thức triển khai thông tin: Làm rõ vấn đề, logic, người đọc dễ nắm bắt.

3.3. Câu 3 trang 86 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

Ở Việt Nam vào khoảng thế kỉ X - XVIII, người dân ở những vùng dân tộc thiểu số đã sử dụng những phương tiện vận chuyển nào? Các phương tiện được sử dụng đó có những đặc điểm gì? Vì sao  chúng được người dân sử dụng phổ biến?

Câu trả lời chi tiết:

- Ở Việt Nam vào khoảng thế kỉ X - XVIII, người dân ở những vùng dân tộc thiểu số đã sử dụng những phương tiện vận chuyển chủ yếu là thuyền, ngựa, voi,… Các phương tiện được sử dụng ấy đều là những phương tiện đơn giản, không cần sử dụng động cơ. Chúng được sử dụng để giúp cho việc vận chuyển và đi lại của người dân thuận tiện, đơn giản hơn.

3.4 Câu 4 trang 86 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

Nêu tác dụng của việc trích dẫn và đưa tên các tài liệu tham khảo vào trong văn bản “Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa”.

Câu trả lời chi tiết:

Việc bài viết “Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa” được tác giả sử dụng các trích dẫn và đưa tên các tài liệu tham khảo vào văn bản, các trích dẫn các tài liệu đó đem lại tác dụng bổ sung thông tin giúp làm rõ nội dung được viết trong văn bản. Qua đó, cho chúng ta thấy được bài viết là kết quả của sự nghiên cứu vô cùng công phu và khoa học, luôn dựa vào những bằng chứng xác đáng để viết văn bản.

3.5 Câu 5 trang 86 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2

Em hãy tìm hiểu thêm về các phương tiện vận chuyển được các dân tộc thiểu số ở Việt Nam hiện đang sử dụng trong cuộc sống hiện nay. Chỉ ra những sự thay đổi về việc sử dụng các phương tiện vận chuyển ở những dân tộc thiểu số này (nếu có) và lí giải nguyên nhân vì sao dẫn đến những sự thay đổi đó.

Câu trả lời chi tiết:

Hiện nay, người dân ở các vùng dân tộc thiểu số đã bắt đầu biết sử dụng các loại phương tiện hiện đại hơn có gắn động cơ như xe máy tự chế, xe thồ, xe kéo hoặc xuồng máy để vận dụng trong đời sống. Những phương tiện hiện đại này giúp cho việc vận chuyển và đi lại của người dân những vùng này nhanh hơn, nhẹ nhàng, dễ dàng hơn, góp phần nâng cao hiệu suất lao động cho người dân.

Nguyên nhân dẫn đến những sự thay đổi này là do nền khoa học kỹ thuật của nước nhà ngày càng phát triển, nhân dân các dân tộc ở các vùng sâu vùng xa cũng được hỗ trợ và được cập nhật về máy móc kỹ thuật để giúp nhân dân cải thiện được đời sống vật chất, nâng cao cơ sở hạ tầng, dần dần chuyển đổi từ phương tiện vận chuyển thô sơ sang phương tiện gắn máy tiện lợi, nâng cao hiệu suất lao động.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài Soạn bài Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa trong sách giáo khoa Cánh diều 7 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Ghe xuồng Nam Bộ
• Tổng kiểm soát phương tiện giao thông
• Thực hành tiếng Việt trang 82