Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Nhật ký đô thị hóa| Văn 9 tập 2 cánh diều

1. Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Nhật ký đô thị hóa: Chuẩn bị 

1.1 Tìm hiểu về nhà thơ Mai Văn Phấn 

- Nhà thơ Mai Văn Phấn, sinh năm 1955 tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, hiện đang sinh sống và sáng tác tại thành phố Hải Phòng. 

- Ông là một gương mặt tiêu biểu trong thơ ca Việt Nam suốt hơn 20 năm qua nhờ những nỗ lực không ngừng để đổi mới. 

- Ông luôn chủ động học hỏi từ những nền thơ ca hiện đại, sẵn sàng tiếp thu kỹ thuật từ các trường phái và triết thuyết để tạo ra sự mới mẻ, khác biệt trong các tác phẩm.

- Thơ của ông thường thiên về lý trí, điêu luyện trong cách sử dụng ngôn ngữ và đa dạng trong việc áp dụng các kỹ thuật thơ ca, kết hợp hài hòa giữa thành tựu thơ ca truyền thống và hiện đại. 

- Mai Văn Phấn đang xây dựng một giọng thơ Việt mang dấu ấn cá nhân riêng biệt.

- Từ tập thơ đầu tiên xuất bản năm 1992, đến tháng 11 năm 2023, ông đã cho ra đời khoảng 16 tập thơ và một tập phê bình - tiểu luận tại Việt Nam, cùng gần 30 tập thơ và tác phẩm dịch ở nước ngoài, được phát hành trên Amazon, với thơ của ông được dịch ra khoảng 40 ngôn ngữ. 

- Ông là một trong số hiếm hoi những nhà thơ Việt Nam được giới thiệu rộng rãi trên trường quốc tế. 

- Ngoài ra, nhà thơ Mai Văn Phấn còn nhận được nhiều giải thưởng văn học trong nước và quốc tế, đáng chú ý là giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2010 và giải thưởng Cikada của Thụy Điển năm 2017.

1.2 Trả lời câu hỏi chuẩn bị 

- Đô thị hóa là quá trình mà một khu vực chuyển từ nông thôn sang đô thị, thường đi kèm với sự gia tăng dân số thành thị và mở rộng các khu vực thành phố. Quá trình này được thúc đẩy bởi sự phát triển kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng và tiện ích, và sự dịch chuyển lao động từ nông thôn ra thành thị.

- Quá trình đô thị hóa ở Việt Nam đã và đang diễn ra mạnh mẽ, với nhiều tỉnh thành chứng kiến sự thay đổi lớn về cơ sở hạ tầng, kinh tế, và xã hội. Một số tỉnh, thành phố có tốc độ đô thị hóa nổi bật:

+ Hà Nội: Hà Nội đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của hạ tầng giao thông, với việc xây dựng và mở rộng nhiều tuyến đường cao tốc, cầu, và hệ thống đường sắt đô thị. Nhiều khu công nghiệp và khu đô thị mới đã được xây dựng để đáp ứng nhu cầu nhà ở và việc làm cho dân số ngày càng tăng. Mặc dù tăng trưởng nhanh, Hà Nội cũng đối mặt với thách thức về tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm không khí.

+ TP. Hồ Chí Minh: Là thành phố lớn nhất Việt Nam, Hồ Chí Minh đã trở thành trung tâm đô thị hóa mạnh mẽ với lượng lớn người dân di cư từ các tỉnh khác để tìm cơ hội việc làm. Kinh tế của thành phố chủ yếu dựa vào công nghiệp, dịch vụ và thương mại. Nhiều công trình cao tầng và các khu đô thị mới đang phát triển nhanh chóng. Vấn đề ngập lụt và quản lý chất thải đô thị là các thách thức lớn mà thành phố đang phải đối mặt.

+ Đà Nẵng: Đà Nẵng đang hướng tới xây dựng một đô thị xanh, thông minh với các dự án nâng cấp hạ tầng và bảo vệ môi trường. Đô thị hóa gắn liền với sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch và dịch vụ, thu hút khách trong và ngoài nước.

+ Bình Dương:  Bình Dương nổi bật với sự phát triển của nhiều khu công nghiệp hiện đại, thu hút vốn đầu tư cả trong và ngoài nước.Sự cải thiện hạ tầng giao thông giúp kết nối thuận lợi với các khu vực kinh tế trọng điểm, góp phần quan trọng vào quá trình đô thị hóa.

>> Xem thêm: Soạn văn 9 cánh diều

2. Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Nhật ký đô thị hóa: Đọc văn bản 

2.1 Em hiểu nhan đề của bài thơ như thế nào?

- Nhật ký đô thị hóa là ghi chép sự thay đổi cuộc sống khi quá trình đô thị hoá diễn ra.

2.2 Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ?

- Nhân vật trữ tình trong bài thơ là nhân vật “tôi” – chính là tác giả.

2.3 Chú ý những hình ảnh thuộc về “ngày thơ ấu".

- Những hình ảnh về “ngày thơ ấu":

+ Lỗ đáo.

+ Đôi chân cò lội nước.

+ Nơi chó đá đầu làng.

+ Bến sông.

2.4 Biện pháp tu từ nào được dùng trong khổ thơ này?

- Biện pháp tu từ được dùng trong khổ thơ này là: so sánh.

2.5 Chú ý những hình ảnh thể hiện suy nghĩ của nhà thơ.

- Những hình ảnh thể hiện suy nghĩ của nhà thơ:

+ “Làm ngọn nến mùa thu đi rước đuốc".

+ “Ngôi nhà là chiếc đèn lồng".

Khóa học DUO cung cấp cho các em nền tảng kiến thức vững chắc, bứt phá điểm 9+ trong mọi bài kiểm tra trên lớp.

3. Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Nhật ký đô thị hóa: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 46 sgk văn 9/2 cánh diều 

Chỉ ra bố cục và nội dung chính của mỗi phần trong bài thơ Nhật kí đô thị hóa.

Gợi ý trả lời: 

- Bố cục: 2 phần

+ Phần 1 (12 dòng thơ đầu): ký ức về thời thơ ấu gắn liền với quê hương, với hình bóng mẹ.

+ Phần 2 (còn lại): thách thức của đô thị.

3.2 Câu 2 trang 46 sgk văn 9/2 cánh diều 

Về “ngôi nhà của mẹ”, “chạm phải tay mình ngày thơ ấu”, người con đã hồi tưởng về những kỉ niệm gì và có những cảm xúc nào?

Gợi ý trả lời: 

- Về “ngôi nhà của mẹ”, khi chạm vào kỷ niệm thơ ấu, người con đã nhớ lại nhiều hình ảnh thân thuộc: ngôi nhà giống như chiếc bánh không nhân, những đồng xu cũ, chó đá ở đầu làng, cùng tiếng gọi thân thương và hình ảnh mẹ đứng bên bến sông.

- Cảm xúc của tác giả thể hiện sự tiếc nuối và buồn tủi khi miêu tả dấu vết thời gian, qua đó, bộc lộ tình cảm sâu sắc với quê hương và đất nước.

3.3 Câu 3 trang 46 sgk văn 9/2 cánh diều 

Trước “những bước chân đô thị”, người con có suy nghĩ gì?

Gợi ý trả lời:

- Trước "những bước chân đô thị", người con cảm thấy lo lắng về sự biến đổi của cuộc sống thành phố, đồng thời tỏ ra tiếc nuối cho những giá trị xưa và những nét đẹp của thời thơ ấu.

3.4 Câu 4 trang 46 sgk văn 9/2 cánh diều 

Phân tích tác dụng của những biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ. Em thích nhất hình ảnh nào trong tác phẩm? Vì sao?

Gợi ý trả lời: 

- Biện pháp tu từ ẩn dụ được thể hiện qua câu: “bóng tối dẫn tôi về ngôi nhà của mẹ”, trong khi phép so sánh thể hiện ở câu: “ngôi nhà như chiếc bánh không nhân”. Cả hai hình thức này bộc lộ cảm giác thiếu vắng và lạc lõng trước sự thay đổi của hiện thực.

- Hình ảnh mà em ấn tượng nhất là: “Và ngôi nhà của mẹ là chiếc đèn lồng lặng lẽ sáng dần lên”. Hình ảnh này tượng trưng cho ánh sáng và niềm hy vọng về việc gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống.

3.5 Câu 5 trang 46 sgk văn 9/2 cánh diều 

Xác định cảm hứng chủ đạo và tư tưởng của tác giả thể hiện trong bài thơ.

Gợi ý trả lời: 

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là sự trân trọng những giá trị gia đình và truyền thống trong bối cảnh hiện đại.

- Tư tưởng của tác giả thể hiện niềm tự hào và sự quý trọng đối với các giá trị truyền thống, đồng thời bày tỏ nỗi tiếc nuối trước những biến đổi của cuộc sống. Ngoài ra, tác giả còn khẳng định tình cảm sâu sắc dành cho gia đình và những ký ức thời thơ ấu.

3.6 Câu 6 trang 46 sgk văn 9/2 cánh diều 

Từ bài Chiều xuân (Anh Thơ) và bài Nhật ký đô thị hóa (Mai Văn Phấn), hãy nêu cảm nghĩ của em khi được đứng trước một cảnh đồng quê yên bình.

Gợi ý trả lời: 

Khi đứng trước khung cảnh đồng quê yên bình, em cảm thấy như mình hòa vào thiên nhiên hiện hữu. Dường như em trở thành một phần của cảnh vật nơi đây với sự trong trẻo và dễ chịu mà nó mang lại. Không còn khói bụi của thành phố hay những tiếng ồn ào của xe cộ, mà thay vào đó là hình ảnh cánh cò nhẹ nhàng bay lượn và đàn trâu thong thả gặm cỏ. Âm thanh của gió hòa quyện với tiếng sáo, tạo nên bản nhạc du dương trầm bổng. Thật tuyệt vời khi được thả diều trên mảnh đất quê hương, cho cánh diều bay cao xa, mang theo cả tuổi thơ của em.

Qua Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Nhật ký đô thị hóa Văn 9 tập 2 cánh diều chúng ta có thể nhận thấy những biến chuyển trong mặt cảnh quan và đời sống con người đều gắn liền với quá trình đô thị hóa cùng những kí ức thời thơ ấu của tác giả gắn nhiều với hình bóng người mẹ. Để tham khảo các bài soạn văn khác trong chương trình ngữ văn 9 tại VUIHOC ngay trên website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC để được lên lộ trình học tập và ôn thi vào 10 ngay từ sớm bạn nhé! 

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Bếp lửa
• Thực hành tiếng Việt trang 41
• Thực hành đọc hiểu: Chiều xuân