Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả

Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả

Đề bài: Em hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về một trong các bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả đã học (“Đêm nay Bác không ngủ”, “Lượm”, “Gấu con chân vòng kiềng”).

1. Bài tham khảo 1

"Đêm nay Bác không ngủ" có thể nói là bài thơ nổi tiếng nhất của tác giả Minh Huệ. Tác phẩm được sáng tác vào năm 1951, là một trong những tác phẩm nổi bật nhất về Bác Hồ, và đã trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ. Nội dung bài thơ  kể về một đêm không ngủ của Bác trong khoảng thời gian Việt Nam chìm trong chiến tranh. Qua đó, tác giả thể hiện tấm lòng thương yêu của Bác đối với bộ đội và nhân dân, đồng thời phản ánh tình cảm kính trọng và ngưỡng mộ của người chiến sĩ dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ, rất phù hợp với lối kể chuyện kết hợp miêu tả. Đây là một tác phẩm tự sự trữ tình, giàu tình cảm với nhiều chi tiết giản dị nhưng sâu sắc, tạo nên một câu chuyện chân thực về những con người và sự việc có thật. Bài thơ có bối cảnh rõ ràng về hoàn cảnh, không gian, thời gian và địa điểm, cùng với diễn biến sự kiện và những cuộc đối thoại giữa hai nhân vật: anh đội viên và Bác Hồ.

“Anh đội viên thức dậy

Thấy trời khuya lắm rồi

Mà sao Bác vẫn ngồi

Đêm nay Bác không ngủ.

Lặng yên nhìn bếp lửa

Vẻ mặt Bác trầm ngâm.

Ngoài trời mưa lâm thâm

Mái lều tranh xơ xác.”

Hai khổ thơ đầu tiên giới thiệu thời gian, không gian của câu chuyện, hình ảnh Bác Hồ và anh đội viên. Giữa đêm khuya, giữa cơn mưa và gió lạnh, anh đội viên tỉnh dậy và thấy Bác vẫn ngồi bên bếp lửa. Anh không khỏi băn khoăn khi nhận ra rằng, dù đã khuya, Bác vẫn trầm tư bên ngọn lửa. Anh lặng lẽ quan sát tâm trạng của Bác qua từng nét mặt và cử chỉ ân cần, và trong lòng, anh cảm nhận được rằng Bác đang âm thầm đốt lửa để sưởi ấm cho những người lính. 

“Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương

Người Cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm”

Vào chính lúc này tình cảm yêu thương và kính trọng đối với Người trong anh dâng lên mãnh liệt hơn bao giờ hết:

“Rồi Bác đi dém chăn

Từng người từng người một

Sợ cháu mình giật thót

Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác luôn coi trọng giấc ngủ của các chiến sĩ, vì vậy, Bác nhẹ nhàng dém từng chiếc chăn, như một người mẹ hiền ân cần chăm sóc đàn con. Hành động chu đáo và lặng lẽ của Bác thể hiện sự yêu thương sâu sắc, cùng tấm lòng thương yêu dành cho những người lính, thật giản dị mà cũng rất cảm động.

“Anh đội viên mơ màng

Như nằm trong giấc mộng

Bóng Bác cao lồng lộng

Ấm hơn ngọn lửa hồng.”

Ngọn lửa bập bùng phát ra ánh sáng nhẹ khiến cho bóng dáng Bác càng trở nên lung linh hơn khi lúc rõ lúc mờ. Trong khoảnh khắc ấy, anh cảm nhận như bóng hình cao lớn của Bác in trên vách nứa, vừa huyền ảo vừa ấm áp, như một vị Bụt, một vị Tiên hiện ra giữa khu rừng sâu trong đêm tối, dưới mái lều tranh đơn sơ. Thực và hư hòa quyện vào nhau, tạo nên bức tranh tuyệt đẹp về Bác.

“Thổn thức cả nỗi lòng

Thầm thì anh hỏi nhỏ:

Bác ơi Bác chưa ngủ

Bác có lạnh lắm không?”

Anh đội viên thật sự lo lắng khi mời Bác đi nghỉ, vì đêm đã khuya, mà Bác vẫn chưa nghỉ ngơi. Nỗi lo lắng cho sức khỏe của Bác luôn hiện hữu trong tâm trí anh.Tuy nhiên, Bác không trả lời câu hỏi của anh mà chỉ ân cần khuyên bảo.“Chú cứ việc ngủ ngon/Ngày mai đi đánh giặc”. Dù nghe bác khuyên nhủ nhưng anh vẫn không thể an tâm:

“Không biết nói gì hơn

Anh nằm lo Bác ốm

Lòng anh cứ bề bộn

Vì Bác vẫn thức hoài

Chiến dịch hãy còn dài

Rừng lắm dốc lắm ụ

Đêm nay Bác không ngủ

Lấy sức đâu mà đi?”

Dù anh nhắm mắt theo lời Bác nhưng trong lòng vẫn không ngừng bồn chồn. Suy nghĩ của anh rất kiên định vì trong tâm trí anh, Bác chính là linh hồn của trận chiến.

“Bác vẫn ngồi đinh ninh

Chòm râu im phăng phắc.”

Khi lần thứ ba thức dậy, anh đội viên hoảng hốt nhận ra Bác vẫn chưa ngủ và đang chìm trong những suy nghĩ sâu lắng. 

“Anh vội vàng nằng nặc

Mời Bác ngủ Bác ơi

Trời sắp sáng mất rồi

Bác ơi! Mời Bác ngủ!”

>> Xem thêm: Soạn văn 6 Cánh diều

Anh lo lắng, sợ rằng Bác sẽ mệt mỏi, không thể tiếp tục cuộc hành trình. Trong lần này, anh năn nỉ Bác với quyết tâm và lòng tha thiết hơn hẳn nhưng Bác vẫn ân cần”

“Bác thức thì mặc Bác

Bác ngủ không an lòng

Bác thương đoàn dân công

Đêm nay ngủ ngoài rừng

Rải lá cây làm chiếu

Manh áo phủ làm chăn.

Trời thì mưa lâm thâm

Làm sao cho khỏi ướt!

Càng thương càng nóng ruột

Mong trời sáng mau mau.”

Trân trọng tấm lòng nhiệt thành của người chiến sĩ, Bác nhận thấy cần phải giải thích lý do khiến mình không thể chợp mắt, để anh có thể yên lòng. Bác chia sẻ rằng mình không ngủ vì luôn lo lắng cho bộ đội và dân công đang nghỉ ngơi bên ngoài rừng. Dù chưa thấy tận mắt, nhưng Bác vẫn cảm nhận sâu sắc những gian khổ mà họ đã trải qua.

“Anh đội viên nhìn bác

... Lòng vui sướng mênh mông

Anh thức luôn cùng Bác”

Câu trả lời của Bác đã chạm đến trái tim anh chiến sĩ, khiến anh cảm nhận được tấm lòng nhân ái vô bờ của vị Cha già dân tộc. Trước những hành động và lời nói thể hiện tình thương cùng đạo đức cao quý của Bác Hồ, anh cảm thấy mình tràn ngập hạnh phúc. Bác đã thắp sáng lên tình đồng đội, một tình cảm cao đẹp và đáng quý. Sau khi hiểu được tâm trạng của Bác, người chiến sĩ bỗng nhận ra lòng mình đang tràn ngập vui sướng, sẵn sàng thức cùng Bác:

“Đêm nay Bác ngồi đó

Đêm nay Bác không ngủ

Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh”

Ở đoạn kết, ta thấy sự hòa quyện tinh tế giữa cảm xúc của nhà thơ và tâm trạng của người chiến sĩ, tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp về tình yêu quê hương và lòng đoàn kết. Nhà thơ đã đặt mình vào vị trí của anh đội viên để cảm nhận và suy nghĩ về Bác, điều này giúp cho cảm xúc của ông trở nên chân thành và sâu sắc hơn bao giờ hết. Bài thơ không chỉ thể hiện tình cảm chung của bộ đội và nhân dân đối với Bác Hồ, mà còn bộc lộ lòng tin yêu, biết ơn và niềm tự hào sâu sắc về vị lãnh tụ vĩ đại nhưng hết sức giản dị. Tình cảm của tác giả thấm đượm trong từng dòng thơ, với hình ảnh đêm nay không thể ngủ lại chỉ là một trong vô vàn những đêm trắng của Bác. Cuộc đời của Người đã trọn vẹn dâng hiến cho nhân dân và Tổ quốc. Chúng ta nguyện sống, học tập và làm việc để xứng đáng với tình cảm thiêng liêng dành cho Bác.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

2. Bài tham khảo 2

Tố Hữu, một nhà thơ cách mạng tiêu biểu của nền văn học Việt Nam, đã tạo ra những tác phẩm mang đậm giá trị tinh thần, đặc biệt là bài thơ nổi tiếng "Lượm". Tác phẩm này không chỉ là một bài ca về tinh thần gìn giữ nước nhà của những bạn nhỏ mà còn là nguồn động viên mạnh mẽ cho thế hệ thanh niên yêu nước trong cuộc chiến chống thực dân Pháp.

"Lượm" mở đầu với bối cảnh vô cùng khốc liệt khi nhà thơ Tố Hữu tình cờ gặp gỡ cậu bé liên lạc dũng cảm mang tên Lượm. Khoảnh khắc này diễn ra vào "ngày Huế đổ máu", đây là thời điểm diễn ra cuộc chiến đấu khốc liệt chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp. Nhà thơ Tố Hữu lúc này đang ở Hà Nội, ông đã có dịp chứng kiến sự dũng cảm trong chiến đấu của Lượm, một cậu bé gan dạ và đặc biệt có tình yêu nước nồng nàn.

Tố Hữu đã khéo léo phác họa hình ảnh Lượm trước mắt người đọc, một chú bé nhỏ nhắn, tinh nghịch và đáng yêu:

“Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh

Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng…”

Bức tranh sinh động này không chỉ làm nổi bật vẻ tinh nghịch của Lượm mà còn tạo ra một không khí phấn khởi, tràn đầy sức sống như một điểm sáng trong cuộc kháng chiến khốc liệt. Dáng người nhỏ nhắn, thoăn thoắt cùng chiếc xắc xinh xắn là hình ảnh sống động của nhân vật Lượm. Đôi chân nhanh nhẹn, cùng cái đầu lúc nào cũng chú mục nhìn xung quanh, khiến Lượm hiện lên thật gần gũi. Tác giả sử dụng những từ láy đặc sắc, giúp cho hình ảnh cậu bé trở nên sinh động hơn. Những câu thơ năm chữ ngắn gọn, kết hợp với các từ láy, tạo nên nhịp điệu vui tươi, hoàn toàn phù hợp với tính cách của Lượm. Cậu luôn hồn nhiên, vô tư như bao đứa trẻ khác, miệng nhỏ nhắn “huýt sáo vang” những khúc nhạc nhí nhảnh, và đôi chân nhỏ nhắn nhảy múa trên con đường làng quen thuộc, khiến Tố Hữu liên tưởng đến loài chim chích đáng yêu. Tuy nhiên, điều làm chúng ta ấn tượng hơn cả chính là lòng dũng cảm của Lượm:

“Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!”

Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
- “Thôi, chào đồng chí!”
Cháu đi xa dần…”

Với những câu thơ này, Lượm không chỉ là một cậu bé tinh nghịch, mà còn là biểu tượng của sức mạnh tinh thần và lòng can đảm. Dù còn nhỏ tuổi, Lượm đã dũng cảm tham gia vào công việc liên lạc, vận chuyển thư từ cho bộ đội - một nhiệm vụ đầy nguy hiểm, đòi hỏi sự thông minh, nhanh nhạy và lòng dũng cảm, những phẩm chất không phải đứa trẻ nào cũng có thể có. Tuy dáng hình nhỏ bé nhưng trong em luôn chứa đựng một tình yêu quê hương đất nước vô cùng sâu sắc. Mặc dù còn rất nhỏ tuổi nhưng Lượm đã chứng tỏ mình không thua kém bất kỳ người lớn nào. Công việc của em đã góp phần không nhỏ vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc, cho thấy ý thức giác ngộ cách mạng trong em đã xuất hiện từ rất sớm, đánh dấu sự nổi bật của một tài năng và một tâm hồn đáng trân trọng. Đối với Lượm, công việc này không chỉ đơn thuần là nhiệm vụ mà còn là niềm vui, niềm đam mê; em không thích ở nhà mà luôn mong muốn cống hiến cho công cuộc của đất nước.

Hình ảnh Lượm dũng cảm đưa thư “Vụt qua mặt trận/Đạn bay vèo vèo” đã khắc họa rõ nét sự kiên cường và lòng can đảm của cậu bé, người không ngại khó khăn, quên mình vì nhiệm vụ “thượng khẩn”. Trong những tình huống hiểm nghèo như vậy, ngay cả những người trưởng thành đôi khi cũng cảm thấy run sợ. Thế nhưng, Lượm lại tỏ ra không chút e ngại, cho ta thấy được sự dũng cảm đáng kinh ngạc của một chiến sĩ nhỏ tuổi. Tố Hữu chợt thốt lên trong sự sửng sốt và đau đớn: “Thôi rồi, Lượm ơi”. Lượm, với lòng dũng cảm đã hy sinh vì nhiệm vụ thiêng liêng, và hình ảnh “một dòng máu tươi” như đâm thẳng vào trái tim người đọc, khiến nước mắt không kìm được tuôn rơi, thương tiếc cho chiến sĩ trẻ tuổi anh hùng. Em ra đi khi cuộc đời còn xanh tươi, nằm lại giữa cánh đồng lúa, đôi tay vẫn nắm chặt bông lúa như chưa muốn rời bỏ thế gian vì chưa kịp làm được nhiều cho cách mạng và quê hương. Thật sự tàn nhẫn và đầy đau đớn. Xung quanh phảng phất hương thơm của sữa lúa, hồn em “bay giữa đồng”.

Những câu thơ ở cuối, dù lặp lại những thanh âm ở đầu bài, lại mang một sắc thái hoàn toàn khác, chứa đựng nỗi đau thương khôn tả. Đó là những hoài niệm về cậu bé hồn nhiên, vui tươi ngày nào, giờ đã yên nghỉ bên lòng đất mẹ thân yêu. Mặc dù nỗi buồn cảm tác nhưng cái chết của Lượm lại mang đến niềm tự hào, đánh dấu sự ra đi anh hùng mà không hề bi lụy, đau đớn. Sự hy sinh của Lượm để lại cho những người ở lại một bài học lớn lao về lòng dũng cảm và tinh thần cách mạng, mãi mãi vì một nền độc lập hoàn toàn cho dân tộc.

Bài thơ "Lượm" đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng những độc giả yêu mến thơ Tố Hữu. Những cảm xúc tưởng chừng giản đơn nhưng lại có sức lắng đọng mãnh liệt, đồng thời khơi dậy niềm tự hào về thế hệ trẻ anh hùng của đất nước Việt Nam.

Qua bài viết phía trên VUIHOC đã giúp các em biết cách Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả. Các em hãy thường xuyên tương tác với các bài viết trong website vuihoc.vn hoặc trực tiếp đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ để có thêm nhiều các kiến thức không chỉ với môn Văn và cả các môn học khác nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Lượm
• Thực hành tiếng việt trang 36
• Gấu con chân vòng kiềng