Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo: Phần trước khi đọc 

1.1 Tìm hiểu đôi nét những thông tin về nhà thơ Hàn Mặc Tử 

- Hàn Mặc Tử sinh năm 1912 và mất năm 1940 tên khai sinh của ông là Nguyễn Trọng Trí

- Ông sinh ra ở trong một gia đình có truyền thống trí thức nhưng nghèo khó đi theo đạo thiên chúa, ông đã từng làm công chức ở tỉnh Bình Định sau đó chuyển ra Sài Gòn để làm công việc báo chí.

- Năm 1936, ông đã mắc phải căn bệnh phong, sau đó ông quay về Quy Nhơn để chữa bệnh và sau đó ông mất ở trại phong của Quy Hòa.

- Các tác phẩm chính trong sự nghiệp sáng tác của ông:

  + Thể loại thơ có các tác phẩm chủ yếu mang tên như: Gái quê, Thơ điên, Xuân như ý, Thượng thanh khí,Cẩm châu duyên.

  + Thể loại kịch thơ có các tác phẩm chủ yếu mang tên như: Duyên kì ngộ, Quần tiên hội

  + Thể loại thơ văn xuôi có các tác phẩm chủ yếu mang tên như: Chơi giữa mùa trăng

- Phong cách nghệ thuật chủ yếu trong sự nghiệp sáng tác của ông:

  + Ông có thể nói là một trong những nhà thơ có sức sáng tạo vô cùng mạnh mẽ nhất khi ở trong thời kì phong trào thơ mới đang rầm rộ.

  + Diện mạo trong thơ của ông hết sức đầy những sự phức tạp và đầy những bí ẩn, thấm đượm ở trong đó là một tình yêu chứa đựng những nỗi đau đớn khi hướng về một cuộc đời trên trần thế.

  + Phong cách thơ của ông chứa đựng một cách hướng nội, khuynh hướng tập trung quay vào phía nội tâm, ít được kể tả sử dụng theo cái nhìn của con mắt con người.

1.2 Tìm hiểu đôi nét những thông tin về bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ

1.2.1 Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm

- Tác phẩm được tác giả sáng tác vào năm 1938 được in ở trong tập mang tên Thơ điên về sau tập thơ đổi tên thành Đau thương

- Bài thơ được gợi cảm hứng chủ yếu từ tấm ảnh chân dung về phong cảnh của xứ Huế và lời hỏi thăm của nhân vật Hoàng Cúc- một người mà Hàn Mặc Tử luôn ôm ấp trong mình một mối tình đơn phương khi còn đang làm ở sở Đạc Điền. 

>> Xem thêm: Soạn văn 12 chân trời sáng tạo

1.2.2. Bố cục của tác phẩm

- Đoạn thơ số 1: Vườn Vĩ Dạ khi vào lúc ban mai ở trong tâm tưởng của một chàng thi sĩ.

- Đoạn thơ số 2: Cảnh sông nước của xứ Huế khi bước vào đêm trăng và tâm trạng của một chàng thi sĩ.

- Đoạn thơ số 3: Hình bóng của một người khách đường xa và nỗi niềm đầy những sự mơ tưởng và hoài nghi.

1.2.3. Giá trị nội dung của tác phẩm

 Bài thơ là hình ảnh của một bức tranh đẹp miêu tả về một miền quê trên đất nước, là nói lên tiếng lòng của một con người có niềm tha thiết với lòng yêu đời, yêu người

1.2.4. Giá trị nghệ thuật của tác phẩm

 Hình ảnh miêu tả biểu hiện cho nội tâm nhân vật, bút pháp gợi tả, ngôn ngữ đầy sự tinh tế, giàu sức liên tưởng cho tác phẩm

1.3 Phần trả lời câu hỏi trước khi đọc 

Những hồi ức về một cảnh, một người nào đó trong quá khứ thường gợi cho ta cảm xúc gì?

Câu trả lời chi tiết:

Những hồi ức về một cảnh hay một người nào đó trong quá khứ thường gợi lên nhiều loại cảm xúc khác nhau, tùy thuộc vào trải nghiệm cá nhân và mối liên kết với ký ức đó. Nếu là những kỷ niệm đẹp, cảm xúc có thể là sự ấm áp, hạnh phúc hoặc hoài niệm, như khi nhớ về những khoảnh khắc vui vẻ bên người thân, bạn bè. Cảm giác này thường đi kèm với sự tiếc nuối về thời gian đã qua, khiến ta mong muốn quay lại để sống lại những giây phút ấy. Ngược lại, nếu ký ức ấy gắn liền với sự mất mát hoặc đau buồn, nó có thể khơi dậy những nỗi buồn, hối tiếc, hoặc thậm chí là những sự đau khổ. Cảm giác của sự mất mát và khó khăn có thể xuất hiện khi ta nghĩ về những người không còn ở bên cạnh mình, hoặc về những sai lầm đã xảy ra ở trong quá khứ.

2. Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo: Phần đọc văn bản 

2.1 Hình dung cảnh thôn Vĩ được gợi tả ở trong tác phẩm

Câu trả lời chi tiết:

Cảnh tượng về hình ảnh của thôn Vĩ trong khung cảnh nắng mới, hàng cau, vườn xanh, lá trúc.

2.2 Chú ý sự chuyển đổi không gian, thời gian ở khổ thơ này

Câu trả lời chi tiết:

Sự chuyển đổi trong không gian trong khổ thơ: Gió, mây, dòng nước, sông trăng.

Sự chuyển đổi trong thời gian trong khổ thơ: Buổi tối

2.3 Câu hỏi cuối bài thể hiện tâm trạng gì của chủ thể trữ tình?

Câu trả lời chi tiết:

Câu hỏi ở cuối bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử: "Ai biết tình ai có đậm đà?" thể hiện lên một tâm trạng đầy sự hoài nghi, khắc khoải và sự cô đơn của chủ thể trữ tình. Đây là một câu hỏi tu từ, không nhằm mục đích tìm kiếm câu trả lời mà thể hiện nỗi băn khoăn sâu sắc về tình cảm. Chủ thể trữ tình dường như đang tự hỏi về sự chân thành và sâu đậm của tình cảm, cả từ phía mình lẫn từ người kia.

Nỗi lòng hoài nghi xuất phát từ cảm giác bất an, lo lắng về sự xa cách, chia lìa và không chắc chắn trong tình yêu. Đồng thời, câu hỏi này cũng chứa đựng nỗi buồn thầm lặng về sự không thể kết nối, ám chỉ rằng tình cảm của hai bên có thể không được đáp lại một cách tương xứng. Tâm trạng này chính là sự giằng xé giữa hy vọng và thất vọng, giữa mong muốn và sự bất lực, phản ánh nỗi cô đơn, lạc lõng trong tâm hồn chủ thể trữ tình.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3. Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo: Phần sau khi đọc 

Nội dung chính của văn bản: Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ không chỉ miêu tả một bức tranh phong cảnh tươi đẹp mà còn là sự phản ánh tâm cảnh của Hàn Mặc Tử, thể hiện nỗi buồn man mác và sự cô đơn sâu lắng. Qua từng câu chữ, ta cảm nhận được nỗi lòng khắc khoải và đầy vô vọng của nhà thơ trong một mối tình xa vời, không thể với tới. Hình ảnh thôn Vĩ với thiên nhiên tươi đẹp, con người hiền hòa cũng là biểu tượng cho sự thiết tha mà Hàn Mặc Tử dành cho cuộc sống, thiên nhiên, và con người xung quanh. Bài thơ như một tiếng vọng của tâm hồn đầy yêu thương nhưng cũng ngập tràn nỗi u sầu, khi nhà thơ đứng giữa ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, giữa hy vọng và tuyệt vọng.

3.1 Câu 1 trang 8 SGK Ngữ văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo 

Câu hỏi ở dòng thơ thứ nhất là lời của ai nói với ai? Bạn hình dung như thế nào về cảnh và người thôn Vĩ qua khổ thơ 1?

Câu trả lời chi tiết:

Câu hỏi ở dòng thơ thứ nhất trong bài Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử: "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?" là lời của một người con gái thôn Vĩ gửi đến chủ thể trữ tình gợi cho người đọc nhiều liên tưởng mang nhiều, có thể hiểu là lời mời hoặc lời trách móc, giận hờn nhưng lại vô cùng nhẹ nhàng( đã lâu anh không về hay anh đã quên). Tuy nhiên, cũng có thể đây là một lời tự vấn của Hàn Mặc Tử hay là chính chủ thể trữ tình đang phân thân tự hỏi mình( sao ta lại không thể về), bộc lộ ở trong đó là một ước mơ thầm kín có thể được quay trở về thôn Vĩ, gợi lên nỗi nhớ về thôn Vĩ và người ở đó. Bên cạnh đó, cũng có thể là một lời mời gọi chân thành, tha thiết của người con gái thôn Vĩ (là anh hãy về đi).

Về cảnh và người thôn Vĩ qua khổ thơ đầu tiên, hình ảnh thôn Vĩ hiện lên tươi đẹp, thanh bình với vẻ dịu dàng và gần gũi. "Nắng hàng cau" chiếu sáng, gợi lên sự trong trẻo, tinh khôi của buổi sớm mai. Những hàng cau cao vút, xanh tươi biểu tượng cho sự thanh cao và tràn đầy sức sống. "Vườn ai mướt quá xanh như ngọc" là hình ảnh một khu vườn xanh tươi, tràn đầy sức sống, gợi sự chăm chút, tươi mới. Câu thơ cuối "Lá trúc che ngang mặt chữ điền" vẽ lên một khuôn mặt thanh tú, hiền hòa của người dân thôn Vĩ, đặc biệt là người con gái dịu dàng, thùy mị.

Khổ thơ đầu tạo nên một không gian tươi sáng, giàu sức sống, gợi sự quyến luyến và nhớ nhung về một miền quê đẹp đẽ, nơi có con người chân chất, hiền hòa.

3.2 Câu 2 trang 8 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

Phong cảnh ở khổ thơ 2 có gì khác so với cảnh sông nước mà bạn từng biết? Từ “kịp” trong câu hỏi tu từ ở cuối khổ thơ cho thấy điều gì trong cảm quan của chủ thể trữ tình?

Câu trả lời chi tiết:

Phong cảnh ở khổ thơ thứ 2 của Đây thôn Vĩ Dạ mang vẻ đẹp huyền ảo, mơ màng, khác biệt so với những cảnh sông nước thông thường. Hình ảnh "Gió theo lối gió, mây đường mây" thể hiện sự chia lìa, cách biệt giữa gió và mây, không hòa quyện mà đi theo những hướng riêng biệt. Điều này tạo cảm giác lẻ loi, cô độc và buồn bã, khác với sự bình yên, hiền hòa thường thấy trong cảnh sông nước. Dòng sông trong khổ thơ được miêu tả qua hình ảnh "Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay", mang theo sự tĩnh lặng, u buồn, không sinh động hay thơ mộng như ta thường thấy ở những dòng sông tràn đầy sức sống.

Từ “kịp” trong câu hỏi tu từ "Thuyền ai đậu bến sông trăng đó, Có chở trăng về kịp tối nay?" gợi lên cảm giác lo âu, khắc khoải về thời gian. Từ "kịp" cho thấy sự lo lắng của chủ thể trữ tình, như thể thời gian đang trôi qua nhanh chóng và không đủ để nắm bắt được điều mong muốn. Nó thể hiện nỗi sợ hãi về sự muộn màng, không kịp giữ lại những điều quý giá trong cuộc sống, đặc biệt là tình yêu và những khoảnh khắc tươi đẹp. Chủ thể trữ tình dường như đang chạy đua với thời gian, sợ rằng cơ hội sẽ qua đi, mang theo những gì còn lại của mối tình vô vọng.

3.3 Câu 3 trang 8 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

“Khách đường xa” ở khổ thơ cuối có thể là ai? Từ những hình ảnh trong khổ thơ này, xác định mối liên hệ cảm xúc giữa chủ thể trữ tình và “em”.

Trả lời:

Trong khổ thơ cuối của Đây thôn Vĩ Dạ, “khách đường xa” có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào cách nhìn nhận về mối quan hệ và cảm xúc của chủ thể trữ tình. Một cách giải thích thông thường là “khách đường xa” chính là chủ thể trữ tình, tức Hàn Mặc Tử, đang đóng vai người từ xa trở về thôn Vĩ trong một tình trạng lạc lõng, xa cách. Cụm từ này gợi lên cảm giác của một người từ phương xa, mang theo nỗi nhớ nhung và khao khát về nơi chốn cũ nhưng lại không thể chạm đến. Từ "xa" nhấn mạnh sự cách biệt không chỉ về không gian mà còn về tâm hồn, như một sự không thể với tới trong tình yêu.

Trong khi đó, “em” ở đây có thể được hiểu là người con gái mà Hàn Mặc Tử dành tình cảm, người mà tác giả khắc khoải mong nhớ nhưng dường như không thể gặp lại. Mối quan hệ cảm xúc giữa chủ thể trữ tình và “em” được miêu tả qua những hình ảnh hư ảo, xa vời, như "sương khói" mờ mịt và không rõ ràng. Hình ảnh "mờ nhân ảnh" gợi lên sự mờ nhạt của ký ức về người yêu, như một bóng hình xa xăm, không thể chạm tới. Điều này cho thấy rằng mối tình giữa họ đã trở nên nhạt nhòa theo thời gian, hoặc vì những rào cản mà không thể trở thành hiện thực.

Tâm trạng của chủ thể trữ tình trong khổ thơ cuối là sự lạc lõng, khắc khoải trong nỗi nhớ. Hàn Mặc Tử như đang đứng trước ngưỡng cửa của sự chia ly, giữa thế giới hiện thực và hư ảo, với nỗi buồn và cô đơn sâu thẳm. Mối quan hệ với "em" dường như chỉ còn là một kỷ niệm, một ảo ảnh đẹp nhưng xa xôi, không thể nắm bắt, thể hiện một mối tình vô vọng và không bao giờ trọn vẹn.

3.4 Câu 4 trang 8 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

Xác định chủ thể của ba câu hỏi trong bài thơ. Ba câu hỏi này thể hiện tình cảm, cảm xúc của người hỏi?

Câu trả lời chi tiết:

Trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử, có ba câu hỏi, mỗi câu đều phản ánh tâm trạng và cảm xúc khác nhau của chủ thể trữ tình. Cùng với đó, các câu hỏi này thể hiện nỗi niềm sâu kín và sự khắc khoải trong lòng người hỏi.

- Câu hỏi thứ nhất: "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?" Đây là một câu hỏi mở đầu cho bài thơ, có thể được hiểu đơn giản là lời của một người con gái thôn Vĩ hỏi chủ thể trữ tình. Tuy nhiên, cũng có cách hiểu rằng đây là lời tự hỏi của chính tác giả, gợi lên một sự nhớ nhung da diết và tiếc nuối về một thời đã qua. Câu hỏi này mang đến cho người đọc cảm giác trách móc nhẹ nhàng, ẩn chứa ở trong đó là nỗi mong chờ, khao khát được gặp lại và sống lại với những kỷ niệm tươi đẹp ở nơi thôn Vĩ.

- Câu hỏi thứ hai ở trong bài thơ: "Thuyền ai đậu bến sông trăng đó, Có chở trăng về kịp tối nay?" Câu hỏi này mang tính chất của một câu hỏi tu từ, được đặt ra khi chủ thể trữ tình quan sát cảnh sông nước và ánh trăng huyền ảo. Câu hỏi thể hiện một sự lo lắng, khắc khoải về thời gian, về sự mong manh và ngắn ngủi của những khoảnh khắc đẹp đẽ trong cuộc đời. Từ "kịp" nhấn mạnh sự chờ đợi trong lo âu, sợ rằng những điều đẹp đẽ, như ánh trăng hay mối tình xa xôi, sẽ vụt mất trước khi có thể tận hưởng trọn vẹn.

- Câu hỏi thứ ba ở trong bài thơ: "Ai biết tình ai có đậm đà?" Đây là câu hỏi cuối cùng, mang nặng trong đó là những nỗi hoài nghi và lo âu về tình cảm. Chủ thể trữ tình băn khoăn về sự chân thành và sâu sắc của tình yêu, không chỉ từ phía người kia mà còn là từ chính bản thân mình. Câu hỏi này thể hiện cảm xúc mơ hồ, bấp bênh và nỗi cô đơn, khi tình yêu dường như không có sự đảm bảo hay đáp lại trọn vẹn.

Tóm lại, ba câu hỏi xuất hiện ở trong bài thơ đều là nhằm mục đích sự phản ánh những nỗi nhớ nhung, hoài nghi, khắc khoải và cô đơn của chủ thể trữ tình trước một mối tình xa xăm, không trọn vẹn và đầy vô vọng.

3.5 Câu 5 trang 8 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

Nhận xét về sự thay đổi của ngoại cảnh và cảm xúc của chủ thể trữ tình qua ba khổ thơ.

Câu trả lời chi tiết:

Trong khổ thơ đầu tiên của bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ, ngoại cảnh và cảm xúc của chủ thể trữ tình có sự thay đổi từ vẻ đẹp tươi sáng, thanh bình của thiên nhiên đến nỗi hoài niệm, luyến tiếc và cô đơn thầm kín trong lòng.

- Sự thay đổi của ngoại cảnh: Ban đầu, ngoại cảnh hiện lên qua một hình ảnh tươi đẹp của thôn Vĩ Dạ, đặc trưng với câu thơ "Nắng hàng cau, nắng mới lên", tạo ra cảm giác sáng sủa và trong trẻo. Cảnh buổi sớm với ánh nắng rực rỡ chiếu trên những hàng cau cao vút gợi sự thanh thoát, tươi mới của thiên nhiên. Đặc biệt, câu thơ "Vườn ai mướt quá xanh như ngọc" vẽ nên một khu vườn xanh tươi, tràn đầy sức sống, với sắc xanh óng ánh như ngọc, thể hiện sự phồn thịnh và chăm chút của người dân nơi đây.
+ Tuy nhiên, đến câu thơ cuối của khổ thơ: "Lá trúc che ngang mặt chữ điền", khung cảnh bắt đầu trở nên kín đáo và dịu nhẹ hơn. Hình ảnh lá trúc mềm mại che ngang khuôn mặt chữ điền (khuôn mặt thanh tú, phúc hậu) tạo cảm giác thoắt ẩn thoắt hiện, xa vời và đầy tinh tế. Ngoại cảnh lúc này không còn rực rỡ mà trở nên tĩnh lặng, lãng mạn và mờ ảo hơn.

- Sự thay đổi trong cảm xúc của chủ thể trữ tình: Cảm xúc ban đầu của chủ thể trữ tình có sự luyến tiếc, nhớ nhung khi nghe được câu hỏi "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?". Câu hỏi này gợi lên nỗi nhớ về một nơi chốn đẹp đẽ, nơi mà chủ thể trữ tình từng gắn bó. Nó như một lời mời gọi, hay trách nhẹ nhàng, khiến tác giả tự vấn lòng mình, gợi lên niềm khao khát được trở về.
Khi miêu tả về cảnh sắc thôn Vĩ, tâm trạng của chủ thể trữ tình như hòa quyện vào thiên nhiên tươi đẹp, nhưng cũng dần lộ ra nỗi buồn thầm lặng. Cảnh sắc càng đẹp, chủ thể trữ tình càng cảm nhận rõ hơn sự xa cách, không thể trở lại với những kỷ niệm xưa. Hình ảnh khuôn mặt chữ điền bị lá trúc che khuất cũng có thể được xem như một ẩn dụ về sự xa cách, mờ ảo của người con gái hay những kỷ niệm đẹp đã qua, không còn rõ ràng trong ký ức.

Trong khổ thơ thứ 2 của bài Đây thôn Vĩ Dạ, sự thay đổi của ngoại cảnh và cảm xúc của chủ thể trữ tình được thể hiện qua không gian thiên nhiên trầm buồn, huyền ảo, cùng với những nỗi cô đơn, lạc lõng và khắc khoải ngày càng sâu sắc.

- Sự thay đổi của ngoại cảnh: Ngoại cảnh trong khổ thơ này chuyển từ không gian thôn Vĩ tươi sáng ở khổ đầu sang một khung cảnh sông nước trầm lặng và buồn bã. Câu thơ "Gió theo lối gió, mây đường mây" mô tả gió và mây không hòa hợp, mỗi thứ đi theo con đường riêng, tạo nên cảm giác chia lìa, không đồng điệu. Hình ảnh này biểu hiện sự tan vỡ và phân ly, khác hẳn với sự gắn kết và hài hòa của thiên nhiên ở khổ thơ trước.
+ Tiếp theo, dòng sông được khắc họa qua hình ảnh "Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay". Nước sông không êm đềm hay thơ mộng mà tràn đầy nỗi buồn, thể hiện sự u uất và lặng lẽ. Hình ảnh "hoa bắp lay" chỉ sự lay động nhẹ nhàng, như một cử động yếu ớt trong không gian yên tĩnh, càng làm tăng cảm giác hiu quạnh, cô đơn.
- Sự thay đổi trong cảm xúc của chủ thể trữ tình: Cảm xúc của chủ thể trữ tình trong khổ thơ này chuyển từ sự hoài niệm và tiếc nuối về thôn Vĩ sang nỗi buồn sâu lắng, sự cô đơn và khắc khoải nhiều hơn. Hình ảnh gió và mây chia lìa phản ánh sự xa cách trong lòng tác giả, như tình cảm không thể hòa hợp hoặc không thể trở về với quá khứ.
+ Dòng sông buồn thiu và hoa bắp lay nhẹ nhàng thể hiện tâm trạng trống trải và lẻ loi của chủ thể trữ tình. Cảm xúc ở đây không còn là nỗi nhớ nhung trong sáng mà đã nhuốm màu u uất, biểu hiện nỗi buồn sâu kín và sự bất lực trước dòng chảy thời gian và số phận.Bên cạnh đó còn thể hiện sự lo âu, khắc khoải về thời gian, như thể chủ thể trữ tình đang sợ rằng không còn đủ thời gian để giữ lại những khoảnh khắc đẹp đẽ của cuộc đời. 

Trong khổ thơ cuối của Đây thôn Vĩ Dạ, ngoại cảnh và cảm xúc của chủ thể trữ tình có sự chuyển biến rõ rệt từ mơ hồ, xa vời đến hoài nghi, tiếc nuối và cô đơn sâu thẳm.

- Sự thay đổi của ngoại cảnh: Nếu như khổ thơ đầu là cảnh thôn Vĩ tươi sáng, thanh bình, và khổ thơ thứ hai là cảnh sông nước huyền ảo, buồn bã, thì ở khổ thơ cuối, ngoại cảnh trở nên mờ ảo hơn nữa, mang tính chất hư ảo và không rõ ràng. Câu thơ "Mơ khách đường xa, khách đường xa" mở ra một không gian mơ hồ, với hình ảnh "khách đường xa" gợi lên sự cách biệt về cả không gian và thời gian.

+ Hình ảnh "Áo em trắng quá nhìn không ra" gợi lên vẻ đẹp của một người con gái, nhưng đồng thời lại là sự nhạt nhòa, mờ ảo của ký ức và hình bóng của "em" trong tâm trí chủ thể trữ tình. Màu trắng tinh khôi ấy càng làm tăng sự mơ hồ và khó nắm bắt của người mà tác giả mong nhớ. Đồng thời ở những câu thơ sau, tiếp tục nhấn mạnh sự mờ ảo của không gian, như một màn sương khói che phủ mọi thứ, làm cho hình ảnh con người cũng trở nên mờ nhạt. 

- Sự thay đổi trong cảm xúc của chủ thể trữ tình: Cảm xúc của chủ thể trữ tình trong khổ thơ cuối thay đổi từ nỗi buồn man mác sang sự hoài nghi, lạc lõng và tuyệt vọng. Tình cảm dành cho "em" dường như đã trở nên xa vời, mờ nhạt và không thể chạm tới, chỉ còn lại sự tiếc nuối về một quá khứ không thể níu giữ.
+ Câu hỏi cuối cùng của bài thơ thể hiện nỗi hoài nghi sâu sắc về tình cảm. Câu hỏi này không chỉ bày tỏ sự băn khoăn về tình yêu của đối phương mà còn thể hiện sự lạc lõng của chủ thể trữ tình, khi không chắc chắn về cảm xúc của chính mình.

3.6 Câu 6 trang 8 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

Yếu tố siêu thực trong bài thơ thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh nào? Phân tích ý nghĩa cùa những từ ngữ, hình ảnh đó.

Câu trả lời chi tiết:

Trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử, yếu tố siêu thực được thể hiện qua những từ ngữ và hình ảnh sau:

- Từ ngữ và hình ảnh:

+ Gió theo lối gió, mây đường mây: Đây là một hình ảnh mang đậm chất siêu thực vì trong thực tế, gió và mây thường di chuyển cùng nhau, hòa quyện trên bầu trời. Nhưng trong bài thơ, chúng lại đi theo những hướng riêng biệt, không liên quan gì đến nhau. Điều này không chỉ làm cho cảnh vật trở nên kỳ lạ, xa lạ mà còn thể hiện sự chia lìa, cách biệt. Hình ảnh này như một ẩn dụ cho mối tình chia cách, không thể hòa hợp của chủ thể trữ tình.

+ Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay: Hình ảnh "dòng nước buồn thiu" là một cách nhân hóa mang yếu tố siêu thực. Dòng nước không có cảm xúc, nhưng trong cảm nhận của chủ thể trữ tình, nó như đang mang một nỗi buồn sâu lắng, tĩnh lặng, phản ánh tâm trạng trĩu nặng của chính tác giả. 

 + Thuyền ai đậu bến sông trăng đó, Có chở trăng về kịp tối nay?: Hình ảnh "thuyền đậu bến sông trăng" và "chở trăng" là những hình ảnh huyền ảo, không thực tế. Thuyền có thể chở người hoặc vật, nhưng trong bài thơ, nó lại chở "trăng" – một hình ảnh lãng mạn nhưng cũng siêu thực. Cảnh tượng này gợi lên sự mong manh, huyễn hoặc, thể hiện một khát khao xa vời, khó với tới của chủ thể trữ tình. 

+ Áo em trắng quá nhìn không ra: Hình ảnh người con gái với "áo trắng quá nhìn không ra" vừa mang tính hiện thực vừa mơ hồ, siêu thực. Áo trắng, một biểu tượng cho sự tinh khiết, lại trở nên mờ nhạt đến mức không thể nhận rõ, làm cho hình ảnh người con gái trở nên hư ảo, khó nắm bắt. 

+ Ở đây sương khói mờ nhân ảnh: Hình ảnh "sương khói" là một biểu tượng siêu thực cho sự mơ hồ, không rõ ràng. Điều này gợi lên sự xa cách, lạc lõng, không chỉ về không gian mà còn về ký ức và tình cảm.

+ Ai biết tình ai có đậm đà?: Câu hỏi này không chỉ đơn giản là bày tỏ sự hoài nghi, mà còn mang tính siêu thực bởi sự bất định và không có câu trả lời rõ ràng. Tình cảm trong bài thơ dường như tồn tại ở một thế giới khác, khó nắm bắt và không thể xác định. Đây là yếu tố tâm lý siêu thực, phản ánh sự mơ hồ và thiếu niềm tin vào mối tình đã qua.

- Ý nghĩa: Yếu tố siêu thực trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ không chỉ làm cho không gian trở nên huyền bí, mơ hồ mà còn phản ánh thế giới nội tâm đầy uẩn khúc, khắc khoải của Hàn Mặc Tử. Những hình ảnh như gió và mây chia lìa, thuyền chở trăng, hay bóng người mờ nhạt trong sương khói đều biểu tượng cho sự chia xa, cô đơn và mong manh của tình yêu, ký ức. Yếu tố siêu thực giúp người đọc cảm nhận rõ hơn tâm trạng bất an, tuyệt vọng và những xúc cảm mãnh liệt nhưng không thể nắm bắt của chủ thể trữ tình.

3.7 Câu 7 trang 8 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 chân trời sáng tạo

Nêu chủ đề của bài thơ. Những biện pháp nghệ thuật nào góp phần thể hiện chủ đề đó?

Câu trả lời chi tiết:

Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử tập trung chủ yếu vào những chủ đề nói về tình yêu quê hương và tình cảm xa xôi khi rời quê hương. Những biện pháp nghệ thuật góp phần thể hiện chủ đề này bao gồm:

- Ngôn từ và hình ảnh sử dụng có ý nghĩa trong sáng và gần gũi:

+ Nhà thơ sử dụng từ ngữ một cách đơn giản, gần gũi để có thể tạo nên hình ảnh thiên nhiên và cuộc sống, con người ở quê hương.

+ Các hình ảnh miêu tả về nắng, cây cối, sông nước, lá trúc, thuyền trăng đều nhằm mục đích gợi lên một không gian thanh khiết và yêu thương quê hương da diết.

- Sử dụng những câu hỏi tu từ và kết hợp cùng với giọng điệu tha thiết:

+ Nhà thơ đã đặc biệt khéo léo khi sử dụng nhiều câu hỏi tu từ để có thể bày tỏ được tình cảm và sự mong đợi.

+ Giọng điệu chứa đầy những sự tha thiết, hờn trách ở trong câu hỏi thể hiện lên một tâm trạng trữ tình của tác giả.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ trong sách giáo khoa Ngữ văn Chân trời sáng tạo lớp 12 tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính của bài học cũng như trau dồi được thêm nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết thư trao đổi công việc
• Tranh luận một vấn đề xã hội có những ý kiến trái ngược nhau
• Ôn tập trang 159