Soạn bài Hai đứa trẻ| Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Hai đứa trẻ: Chuẩn bị 

1.1 Tìm hiểu về tác giả Thạch Lam và tác phẩm Hai đứa trẻ 

a) Tác giả Thạch Lam:

- Thạch Lam (1910 - 1942) với tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh (sau thì đổi thành Nguyễn Tường Lân) sinh ra tại Hà Nội, trong một gia đình công chức có gốc quan lại.

- Ông là em ruột của Nhất Linh và Hoàng Đạo, cả ba đều là những thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn.

- Khi còn nhỏ, Thạch Lam sống tại quê là phố huyện Cẩm Giàng, địa phận tỉnh Hải Dương. Sau đó ông theo cha chuyển đến tỉnh Thái Bình.

- Ông học tại Hà Nội, sau khi thi đỗ tú tài lần thứ nhất thì ra làm báo và viết văn.

- Thạch Lam thường viết về “những truyện không có chuyện”, chủ yếu là khai thác về thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mong manh và mơ hồ trong cuộc sống thường ngày.

- Văn của ông rất trong sáng và giản dị mà thâm trầm sâu lắng.

- Một vài tác phẩm:

Truyện ngắn: Gió lạnh đầu mùa (năm 1937), Nắng trong vườn (năm 1938), Sợi tóc (năm 1942)

Tiểu thuyết: Ngày mới (năm 1939)

Tùy bút: Hà Nội băm sáu phố phường (năm 1943)...

b) Tác phẩm Hai đứa trẻ

- Tác phẩm Hai đứa trẻ thuộc vào thể loại: truyện ngắn.

- Tác phẩm được trích từ tập Nắng trong vườn (năm 1938).

- Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả kết hợp biểu cảm.

- Bố cục đoạn trích

• Phần 1 (Từ đầu tới… nhỏ dần về phía làng): Cảnh phố huyện vào lúc chiều xuống.

• Phần 2 (Tiếp theo tới…cảm giác mơ hồ không hiểu): Cảnh phố huyện vào đêm.

• Phần 3 (Còn lại): Cảnh của chuyến tàu đêm đi qua phố huyện.

- Giá trị nội dung: Thạch Lam đã thể hiện thật nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương với những cuộc sống cơ cực quẩn quanh và tăm tối tại phố huyện nghèo những ngày trước Cách mạng. Đồng thời ông cũng biểu lộ về sự trân trọng ước vọng sẽ được đổi đời mơ hồ trong họ.

- Giá trị nghệ thuật:

+ Xây dựng cốt truyện rất đơn giản.

+ Miêu tả nội tâm chân thực và tinh tế.

+ Chất liệu hiện thực hòa quyện cùng với sự lãng mạn, yếu tố tự sự đan xen với trữ tình tạo ra nét đặc sắc khó lẫn cho tác phẩm.

+ Sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa tả cảnh với diễn tả tâm trạng.

>> Xem thêm: Soạn văn 12 Chân trời sáng tạo 

1.2 Trả lời câu hỏi chuẩn bị 

Khi chờ đợi một điều gì đó rất quan trọng với bản thân, bạn thường có tâm trạng và cảm xúc như thế nào? Hãy chia sẻ điều ấy với các bạn trong lớp.

Trả lời:

- Khi chờ đợi một điều gì đó rất quan trọng với bản thân tôi thường có tâm trạng vô cùng háo hức, hồi hộp và vui sướng.

2. Soạn bài Hai đứa trẻ: Đọc văn bản 

2.1 Chú ý những từ ngữ và hình ảnh được sử dụng để miêu tả cảnh hoàng hôn trong phần văn bản này.

Lời giải:

- Phương tây đỏ rực lửa cháy

- Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn

- Dãy tre làng đen lại

- Tiếng muỗi vo ve 

- Tiếng trống thu không 

- Cảnh chiều tàn mang một nét đặc trưng của miền quê Việt Nam

2.2 Chi tiết này cho thấy rằng việc buôn bán của người dân phố huyện ra sao?

Lời giải:

- Việc buôn bán của người dân ở nơi phố huyện như một vòng tuần hoàn, ngày nào cũng đều lặp đi lặp lại, từ đó hiện ra hình ảnh của những con người nhỏ bé và sống lam lũ, cơ cực, tội nghiệp.

2.3 Qua chi tiết đó, bạn hiểu thêm được những điều gì về nhân vật Liên?

Lời giải: 

- Liên - một cô bé cho dù tuổi nhỏ nhưng lại vô cùng tháo vát, đảm đương việc nhà và ra dáng là một người chị cả. Cô yêu động vật và đã rủ lòng thương khi đã tận mắt chứng kiến những đứa trẻ nhà nghèo tại ven chợ đang tìm kiếm những thứ có thể sử dụng được để có thể sống qua ngày.

2.4 Bầu trời đêm và không gian phố huyện ở trong đoạn này được miêu tả thông qua điểm nhìn của ai?

Lời giải:

- Bầu trời đêm và không gian phố huyện ở trong đoạn này được miêu tả thông qua điểm nhìn của nhân vật Liên

2.5 Chú ý vào tâm trạng và cảm xúc của chị em Liên vào lúc đoàn tàu đến.

Lời giải:

- Chị em Liên đã rất háo hức chờ đoàn tàu đến:

+ An dù đang rất buồn ngủ nhưng vẫn dặn chị nhớ phải gọi mình dậy để kịp nhìn thấy con tàu qua.

+ Nhìn thấy ánh đèn ghi từ xa nghe được tiếng còi vọng lại Liên đã vội vàng gọi em dậy

+ Rồi tàu đến Liên dắt em mình đứng dậy để nhìn thấy đoàn xe vụt qua

=> Đó là niềm vui nho nhỏ trong cuộc sống vốn dĩ tẻ nhạt thường ngày ở nơi phố huyện.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3. Soạn bài Hai đứa trẻ: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo 

Tóm tắt nội dung của câu chuyện được kể và chỉ ra đặc điểm về cách xây dựng cốt truyện trong Hai đứa trẻ.

Trả lời:

- Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” xoay quanh số phận của những con người ở nơi phố huyện nghèo thông qua lời kể của nhân vật Liên. Liên và An sống trong một phố huyện nghèo, được mẹ giao cho nhiệm vụ trông coi một cửa hàng tạp hóa nho nhỏ. Trước đây gia đình Liên sinh sống ở Hà Nội, nhưng bố lại bị mất việc nên phải chuyển về quê sống. Mẹ con chị Tí đi bán hàng nước , gánh phở của Bác Siêu và sập hát của bác Xẩm... đều là những kiếp người nhỏ bé và nghèo khổ ở nơi phố huyện nghèo. Liên cũng giống người dân sống ở đây, ngày ngày họ đều muốn trông ngóng để được ngắm chuyến tàu chạy qua phố huyện. Hình ảnh chuyến tàu đó đi qua mang theo những âm thanh và ánh sáng gợi ra trong nhân vật Liên những ngày ở Hà Nội cùng với những khát vọng về một cuộc sống tươi đẹp hơn.

- “Hai đứa trẻ” thuộc dạng truyện ngắn trữ tình, hầu như không có cốt truyện và truyện không có tình huống gay cấn, éo le, cũng không có mâu thuẫn xung đột hay biến cố mà nó chỉ là diễn biến theo thời gian.

3.2 Câu 2 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Bức tranh về phố huyện đã được tác giả miêu tả theo trình tự gì và có đặc điểm nào? Làm rõ ý nghĩa của việc miêu tả bức tranh đó trong văn bản.

Trả lời:

- Được miêu tả dựa trên trình tự thời gian, 'Hai đứa trẻ' không chỉ là bức tranh của thiên nhiên mà nó còn là bức tranh của đời sống. Nó là bức tranh vô cùng sống động về cuộc sống của phố huyện nghèo vào buổi chiều tối và đêm, được nhìn nhận và trải nghiệm thông qua tâm hồn ngây thơ và nhạy cảm của hai đứa trẻ - Liên với An.

- Tác giả bộc lộ được sự đồng cảm sâu sắc với những kiếp người nhỏ bé và vô danh trong xã hội, đồng thời ông muốn làm thức tỉnh con người, hướng họ đến một cuộc sống tươi đẹp hơn, ý nghĩa hơn.

3.3 Câu 3 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Xác định ngôi kể và điểm nhìn trong văn bản rồi cho biết tác dụng của ngôi kể và điểm nhìn ấy trong việc khắc hoạ nhân vật, thể hiện chủ đề cũng như cảm hứng của tác phẩm.

Trả lời:

- Ngôi kể thứ ba

- Điểm nhìn trần thuật được đặt vào nhân vật Liên là một cô bé mới lớn, rất giàu lòng trắc ẩn và tinh tế. Việc đặt điểm nhìn trần thuật vào nhân vật đó khiến cho tác giả có thể đi sâu vào khai thác tâm trạng và cảm xúc, sự biến đổi tinh tế ở trong suy nghĩ của nhân vật.

3.4 Câu 4 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Nêu ra rồi phân tích ý nghĩa:

a. Một số câu văn và đoạn văn sử dụng kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả với biểu cảm.

b. Một số hình ảnh và chi tiết xuất hiện nhiều lần ở trong văn bản.

Trả lời:

a. Một số câu văn và đoạn văn sử dụng kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả với biểu cảm là:

- “An Liên lặng lẽ ngước mắt nhìn các vì sao”

- “Hàng ngàn ngôi sao ganh nhau lấp lánh lẫn với những vệt sáng của những con đom đóm bay là là trên mặt đất hay len vào những cành cây”. 

b. Hình ảnh của con tàu được xuất hiện lặp đi lặp lại đến “10 lần” trong văn bản.

=> Qua tâm trạng đợi tàu của nhân vật Liên, Thạch Lam như muốn lay tỉnh những con người đang có tâm trạng buồn chán, sống quẩn quanh và bế tắc ấy hãy cố vươn đến điều gì đó tốt đẹp hơn để có thể thay đổi được cuộc sống chính mình.

3.5 Câu 5 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Theo bạn, truyện Hai đứa trẻ của tác giả Thạch Lam được viết theo phong cách sáng tác như thế nào? Dựa vào đâu mà bạn khẳng định được như vậy?

Trả lời:

- Được viết dựa theo phong cách nghệ thuật

- Điều đó thể hiện ở những chi tiết:

+  Những trang viết vừa đậm đà yếu tố hiện thực lại vừa phảng phất chất lãng mạn và chất thơ.

+  Đặc biệt, truyện tiêu biểu cho thể loại truyện ngắn trữ tình của tác giả Thạch Lam (cái tình người chân chất nhẹ nhàng thấm sâu vào khắp thiên truyện; tập trung chú ý đến thế giới nội tâm của nhân vật, lối kể chuyện thủ thỉ như đang tâm sự với người đọc).

3.6 Câu 6 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Một tác phẩm văn học có giá trị thẩm mĩ và nhân văn thường sẽ đánh thức ở người đọc ít nhất một điều nào đó sâu xa và tốt đẹp trong tư tưởng, tình cảm. Đối với bạn, Hai đứa trẻ có khả năng đánh thức như thế không? Vì sao?

Trả lời:

Với tôi, Hai đứa trẻ có đủ khả năng để đánh thức người đọc hiểu rằng, dù chúng ta có sống trong bất cứ hoàn cảnh nào, nghèo khó, tăm tối hay tù túng đến đâu thì hãy cố gắng để vươn tới một điều gì đó tốt đẹp hơn để có thể thay đổi được cuộc sống của chính mình.

3.7 Câu 7 trang 46 SGK Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Tìm hiểu thêm về các tác giả sáng tác theo phong cách lãng mạn và phong cách hiện thực trong văn học Việt Nam vào giai đoạn 1930 - 1945 và hoàn tất bảng sau bằng cách đánh dấu xác định phong cách sáng tác của tác phẩm và tác giả ở trong văn bản (làm vào vở) và lí giải:

Trả lời:

Trên đây là phần Soạn bài Hai đứa trẻ của tác giả Thạch Lam| Văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo. Thông qua bài viết, hy vọng các em có thể hiểu được nghệ thuật cũng như nội dung và thông điệp về cuộc sống với những hy vọng mà tác giả muốn gửi gắm qua tác phẩm. 

Ngoài phần soạn phía trên, nếu cần tham khảo thêm về nhiều bài soạn văn khác hoặc bài soạn khác trong những môn học khác thì em phải nhanh tay truy cập vào website chính thức của VUIHOC chính là vuihoc.vn để đăng ký cho mình liền một khoá học thật nhanh chóng và được nghe giải đáp thắc mắc trực tiếp từ thầy cô giáo có trình độ và chuyên môn cao của VUIHOC nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ
• Ôn tập trang 28
• Lão Hạc