Soạn bài Nguyễn Trãi cuộc đời và sự nghiệp sách văn 10 cánh diều tập 2

 1. Soạn bài Nguyễn Trãi cuộc đời và sự nghiệp sách văn 10 cánh diều tập 2: Chuẩn bị 

Nguyễn Trãi (1380-1442) là một nhân vật lịch sử nổi tiếng của Việt Nam. Ông sống và hoạt động trong một thời kì đầy biến động, đầy hoạn nạn và âu lo của lịch sử dân tộc.

Về chính trị xã hội, Nguyễn Trãi đã chứng kiến sự sụp đổ của triều Trần, sự thành lập và sụp đổ của triều Hồ, và 20 năm dưới thời thuộc Minh và chống Minh thuộc.

Về văn hóa, Nguyễn Trãi sống trong một thời kì vắt nối giữa hai chặng đường lịch sử văn hóa Việt Nam.

Cuộc đời Nguyễn Trãi có những sự kiện và dấu mốc quan trọng sau:

• Năm 1400, ông đỗ Thái học sinh và cùng cha làm quan dưới triều Hồ.

• Năm 1407, giặc Minh xâm lược nước ta, Nguyễn Trãi cùng Lê Lợi phất cờ khởi nghĩa Lam Sơn và giành chiến thắng vẻ vang.

• Cuối năm 1427, đầu năm 1428, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi vẻ vang, Nguyễn Trãi nhận lệnh Lê Lợi viết Bình Ngô đại cáo, một áng văn bất hủ của dân tộc Việt Nam.

• Nguyễn Trãi hăng hái tham gia vào công cuộc xây dựng và cải cách lại đất nước sau khi bị tàn phá bởi chiến tranh.

• Năm 1439, Nguyễn Trãi cáo lão xin về ở ẩn tại Côn Sơn.

• Năm 1440, ông được vua Lê Thái Tông chiêu dụ mời ra giúp nước.

• Năm 1442, Nguyễn Trãi bị gian thần hãm hại nên phải chịu án oan Lệ Chi viên và bị khép vào tội "tru di tam tộc".

• Năm 1464, Lê Thánh Tông sau khi lên ngôi đã minh oan cho Nguyễn Trãi và cho sưu tầm lại thơ văn của ông.

>> Mời bạn tham khảo: Soạn văn 10 Cánh diều 

2. Soạn bài Nguyễn Trãi cuộc đời và sự nghiệp sách văn 10 cánh diều tập 2: Đọc hiểu

2.1 Nguyễn Trãi có vai trò, vị trí như thế nào trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?

- Nguyễn Trãi là mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn, là người đã soạn thảo Bình Ngô sách, cùng Lê Lợi và các tướng lĩnh tham gia xây dựng chiến lược, kế sách cho cuộc khởi nghĩa

bàn bạc việc quân, vạch ra đường lối chiến lược của cuộc khởi nghĩa.

- Về vai trò ngoại giao, Nguyễn Trãi giúp Lê Lợi soạn thảo chiếu lệnh, văn thư, bài hịch, thư dụ hàng, thư nghị hòa, đấu tranh ngoại giao với quân Minh, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng đất nước.

2.2 Chú ý những đóng góp của Nguyễn Trãi cho đất nước và bi kịch cuối đời ông.

- Nguyễn Trãi đã có nhiều đóng góp lớn như:

• Sau khi đánh đuổi giặc Minh lập lại hòa bình, ông đem hết tâm huyết, tài năng, sức lực tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước.

• Dù đã về quê ở ẩn tại Côn Sơn nhung khi được vua Lê Thái Tông trọng dụng ông vẫn dốc sức mình phụng sự cho đất nước.

• Cuộc đời Nguyễn Trãi gặp phải bi kịch lớn:

• Do quá tài năng và ngay thẳng mà Nguyễn Trãi bị các gian thần trong triều lúc bấy giờ căm ghét. Năm 1442, ông bị gian thần hãm hại vu cho tội giết vua và phải chịu bản án “tru di tam tộc” vô cùng thảm khốc (vụ án Lệ Chi Viên).

2.3 Chú ý các lĩnh vực mà Nguyễn Trãi có đóng góp và các tác phẩm chính của ông.

- Nguyễn Trãi còn đã để lại nhiều di sản và thành tựu to lớn trên các lĩnh vực như tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, văn học, địa lí,... Một số tác phẩm gắn liền với tên tuổi của Nguyễn Trãi:

• Quân trung từ mệnh tập

• Cảnh ngày hè

• Đại cáo bình Ngô

• Ức trai di tập Nam Việt dư địa chí

• Phú núi Chí Linh

• Bài ca Côn Sơn (Côn Sơn ca)

• Lam Sơn thực lục

2.4 Nguyễn Trãi có đóng góp như thế nào về văn hóa?

Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử nổi tiếng của Việt Nam, không chỉ là một công thần có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược, mà còn là một danh nhân văn hóa kiệt xuất. Ông đã có những đóng góp to lớn cho nền văn hóa Việt Nam, cả về văn học, lịch sử, ….

• Nguyễn Trãi là một nhà quân sự tài ba, có nhiều đóng góp trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Ông là tác giả của Binh thư yếu lược, một bộ sách về binh pháp, trong đó nêu ra những nguyên tắc cơ bản của chiến tranh, đồng thời đưa ra những kế sách đánh giặc hiệu quả.

• Trong lĩnh vực văn hóa, Nguyễn Trãi có những ý tưởng mới mẻ về việc đổi mới hình luật, âm nhạc, khoa cử, tiến hành các quy chế về lễ nghi, nội trị, biên soạn sách vở,...

• Nguyễn Trãi là một nhà thơ, nhà văn lớn của Việt Nam, với nhiều tác phẩm văn học có giá trị. Ông là tác giả của tập thơ chữ Hán Ức Trai thi tập, tập thơ Nôm đầu tiên của Việt Nam Quốc âm thi tập, và nhiều tác phẩm văn học khác như Bình Ngô đại cáo, Lam Sơn thực lục, Quân trung từ mệnh tập,...

• Nguyễn Trãi là một nhà sử học lớn của Việt Nam, với nhiều tác phẩm lịch sử có giá trị. Ông là tác giả của Lam Sơn thực lục, bộ sử chính thức đầu tiên của nhà Lê, ghi chép lại toàn bộ quá trình khởi nghĩa Lam Sơn, từ lúc mới thành lập đến lúc giành thắng lợi. Ngoài ra, Nguyễn Trãi còn là tác giả của Quân trung từ mệnh tập, một tập sách ghi chép những mệnh lệnh, chiếu chỉ của Lê Lợi trong thời gian kháng chiến chống quân Minh.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được thầy cô lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp ngay từ bây giờ nhé!

2.5 Những nội dung cơ bản của phần này là gì?

Nội dung cơ bản của phần này đó là ngợi ca những đóng góp to lớn của Nguyễn Trãi trong lĩnh vực văn học có tác động lớn tới truyền thống và xu hướng văn học nước nhà sau này.

2.6 Câu nào nêu nhận xét khái quát về con người Nguyễn Trãi thể hiện trong thơ văn?

Câu văn thể hiện được nét khái quát về con người Nguyễn Trãi đó là: “Đó là con người chí hiếu, luôn ….ra đồng trong một ngày xuân.

2.7 Bài viết đã dẫn ra những tác phẩm nào của Nguyễn Trãi?

Những tác phẩm của Nguyễn Trãi đã được trích dẫn trong bài viết:

- Tặng bạn (Tặng hữu nhân).

- Quốc âm thi tập bài 7, Ngôn chí

- Quốc âm thi tập bài 6, Mạn thuật

- Quốc âm thi tập bài 19, Thuật hứng, bài 19

2.8  Phần này nêu vấn đề gì trong thơ văn Nguyễn Trãi?

Vấn đề trong thơ Nguyễn Trãi đã được nêu lên:

• Ngợi ca rằng văn thơ Nguyễn Trãi là sự kết tinh nghệ thuật của suốt chiều dài lịch sử văn học Việt Nam.

• Thừa nhận rằng Nguyễn Trãi đã có công lớn trong việc hoàn thiện, phát triển, khởi đầu nhiều thể loại văn học.

2.9 Chú ý vị trí và đóng góp của hai tập thơ Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập.

Ức trai thi tập và Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi là những tập thơ quan trọng trong nền văn học Việt Nam.

Ức trai thi tập là tập thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi. Tập thơ đã đưa thơ chữ Hán Việt Nam đạt đến độ nhuần nhuyễn, tinh tế. Thơ của Nguyễn Trãi trong Ức trai thi tập thể hiện một thế giới thẩm mĩ phong phú, vừa trí tuệ, hào hùng, lại vừa trữ tình, lãng mạn.

Quốc âm thi tập là tập thơ Nôm tiên phong của nền văn học nước ta. Tập thơ đã tái khẳng định rằng tiếng Việt là một ngôn ngữ văn học có khả năng phản ánh sâu sắc thế giới nội tâm con người cũng như đời sống xã hội hằng ngày. Nguyễn Trãi đã đem lại cho thơ Nôm một hệ thống thẩm mĩ mới, đưa vào trong các bài thơ của mình những câu ca dao, tục ngữ, ngôn ngữ dân dã và những hình ảnh rất đỗi bình dị đời thường.

2.10 Kết thúc văn bản, người viết khẳng định điều gì?

Kết thúc văn bản, người viết khẳng định rằng suốt cuộc đời, Nguyễn Trãi đã dành hết tài năng, tâm huyết và sức lực của mình để góp phần giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước và phát triển văn hóa nước nhà.

3. Soạn bài Nguyễn Trãi cuộc đời và sự nghiệp sách văn 10 cánh diều tập 2: Trả lời câu hỏi cuối bài

3.1 Câu 1 trang 10 SGK Văn 10/2 Cánh diều 

Văn bản bao gồm hai phần chính:

Phần I: Người anh hùng của dân tộc: Khái quát sơ bộ về cuộc đời và liệt kê những đóng góp của Nguyễn Trãi đối với đất nước.

Phần II: Nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất: Chỉ ra những đóng góp và các thành tựu nổi bật của Nguyễn Trãi trong lĩnh vực văn hóa và văn học. 

3.2 Câu 2 trang 10 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Trong thời đại mà Nguyễn Trãi từng sống đã xảy ra nhiều biến đổi về bối cảnh lịch sử, văn hóa. Sau đây là một vài điểm lưu ý về những thay đổi đó:

• Đây là thời kỳ mà nước ta bị giặc Minh xâm lược. Chúng đè nén áp bức bóc lột dân ta vô cùng nặng nề. Trong bối cảnh ý, nhiều anh hùng hào kiệt các nơi đứng lên đấu tranh khởi nghĩa và đem lại những thắng lợi vô cùng huy hoàng cũng như những thất bại cần xem xét rút kinh nghiệm.

• Thời kỳ này nước ta cũng đã có những thay đổi về giáo dục. Các chính sách giúp đào tạo, trọng dụng nhân tài được đề xuất. Chế độ khoa cử cũng được cải tiến giúp loại bỏ tiêu cực và sàng lọc được người tài tốt hơn.

• Về văn hóa: Nguyễn Trãi sống trong một thời kỳ bản lề của hai chặng đường lịch sử văn hóa Việt Nam.

Một số những cột mốc quan trọng trong cuộc đời của Nguyễn Trãi:

• Năm 1406: Nguyễn Trãi dâng lên vua Lê bản Kế sách đánh đuổi quân Minh - Bình Ngô sách

• Năm 1428, ông viết Bình Ngô đại cáo sau khi cuộc khởi nghĩa toàn thắng, 

• Năm 1426, ông giúp Lê Lợi xây dựng đất nước sau chiến tranh, đặc biệt là trong khía cạnh văn hóa

→ Những cột mốc trên là nền tảng và con đường cho sự nghiệp văn chương của Nguyễn Trãi.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

3.3 Câu 3 trang 10 SGK Văn 10/2 Cánh diều

- Ông để lại nhiều di sản trên nhiều lĩnh vực: tư tưởng, quân sự, chính trị, ngoại giao, lịch sử, văn học, địa lí, .,.. với nhiều tác phẩm có giá trị.

- Những tập thơ của Nguyễn Trãi bằng cả chữ Hán và chữ Nôm đều là những tác phẩm hay và nổi tiếng, có hình ảnh và ngôn từ đặc sắc.

3.4 Câu 4 trang 10 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Thơ Nguyễn Trãi thường viết về các nội dung như sau:

• Tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân

• Những suy tư về thiên nhiên đất nước tình yêu

• Niềm khao khát có thể xây dựng một quốc gia thịnh vượng thái bình

• Bản thân con người Nguyễn Trãi hiện lên rất chân thực trong những áng văn thơ của ông

• Là con người chí hiếu

• Coi trọng tình nghĩa và gắn bó với quê hương

3.5 Câu 5 trang 10 SGK Văn 10/2 Cánh diều

Những đóng góp to lớn trong nghệ thuật thơ văn của Nguyễn Trãi đã được văn bản nêu lên là:

• Nguyễn Trãi đã biến những cái dân dã bình dị đời thường trở nên vô cùng tự nhiên khi đi vào thơ văn để qua đó tạo nên những rung động thẩm mỹ.

• Ẩn chứa trong thơ văn của Nguyễn Trãi đó là những chiêm nghiệm của bản thân ông về con người khi chứng kiến những nghịch cảnh bất công đầy éo le của xã hội.

• Là sự tổng hợp, kinh tinh của những gì đẹp đẽ nhất nền văn học Việt nam xuyên suốt nhiều thế kỷ qua.

• Thành công lớn của Nguyễn Trãi trong các thể loại như: thơ chữ Nôm, phú, v.v.

3.6 Câu 6 trang 10 SGK Văn 10/2 Cánh diều

• Nguyễn Trãi là một người tài năng liêm khiết nhưng lại bị gian thần hãm hại, cuộc đời gặp nhiều oan trái bất hạnh.

• Nguyễn Trãi luôn nêu cao tư tưởng nhân đạo, ông luôn đấu tránh cho đất nước và sự ấm no của nhân dân.

• Thơ văn của ông ẩn chứa những tư tưởng triết lý sâu sắc và giản dị

• Nguyễn Trãi đã rất thành công trên nhiều lĩnh vực và ông cũng là một tấm gương sáng trong việc mạnh dạn đổi mới sáng tạo.

=> Vì những lý do trên mà Nguyễn Trãi được người đời sau ngợi ca là anh hùng dân tộc đồng thời là nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất.

Thông qua bài viết này, VUIHOC đã trình bày cho các em chi tiết phần soạn bài Nguyễn Trãi cuộc đời và sự nghiệp sách ngữ văn 10 tập 2 Cánh diều. Rất mong rằng phần soạn bài này sẽ giúp ích cho các em hiểu được sâu hơn những ý chính cũng như học hỏi thêm các nội dung kiến thức mà bài học này đem lại. Để có thể trau dồi thêm thật nhiều kiến thức từ những môn học khác, các em hãy mau chóng nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Viết bản nội quy, hướng dẫn nơi công cộng
• Soạn bài Viết bài luận về bản thân
• Soạn bài Tự đánh giá Lễ hội Ok Om Bok