Soạn bài Tấm lòng người mẹ sách cánh diều

1. Soạn bài Tấm lòng người mẹ sách cánh diều: Tác giả và tác phẩm

1.1 Tác giả Vích-to Huy-go

a. Cuộc đời:

- Vích-to Huy-gô (Victor Hugo): sinh năm 1802, mất năm 1885, ông là một thiên tài nở sớm. Ông được biết đến là một nhà văn, thi sĩ, hay một nhà viết kịch thuộc chủ nghĩa lãng mạn nổi tiếng của Pháp. Đồng thời, ông cũng là một chính trị gia, một trí thức dấn thân tiêu biểu của thế kỷ XIX.

- Mặc dù phải trải qua những năm tháng tuổi thơ vất vả và giằng xé trong tình cảm do cha mẹ có mâu thuẫn. Nhưng với trí thông minh cùng năng khiếu đặc biệt của một cậu bé được coi là “thần đồng”, Huy-gô tận dụng được kho sách quý báu cùng với sự giáo dục sáng suốt của mẹ, cũng như ấn tượng mãnh liệt từ hành trình vất vả theo cha chuyển quân từ nơi này sang nơi khác.

- Huy- gô là một người suốt đời có những hoạt động xã hội chính trị tác động mạnh mẽ tới những nhân vật và khuynh hướng tiến bộ của thời đại

- Sự nghiệp sáng tác của Huy-gô từ thời thanh xuân cho tới khi mất đều gắn với thế kỉ XIX - đó là một thế kỉ đầy bão tố cách mạng. Ông chễm chệ chiếm một vị trí trang trọng trong lịch sử văn học Pháp.

- Năm 1985, vào đúng dịp một trăm năm ngày mất của ông, toàn thế giới đã làm lễ kỷ niệm Huy-gô - Danh nhân văn hóa của nhân loại

b. Phong cách nghệ thuật:

- Sự kết hợp giữa mỹ học lãng mạn với cảm quan hiện thực tạo nên sức lôi cuốn và thuyết phục của lí tưởng thẩm mỹ của V. Huy-gô đối với cuộc đời. Đó chính là cái đẹp của tình thương yêu hòa đồng, của hạnh phúc bình đẳng và là của sự tiến bộ vô tận của con người. Đó chính là giá trị bất hủ của ý nghĩa nhân văn trong các tác phẩm của ông.

- Một số tác phẩm của Vích-to Huy-gô:

+ Tiểu thuyết: Nhà thờ Đức Bà Paris (1831), Những người khốn khổ (1862), Chín mươi ba (1874)...

+ Thơ: Lá thu (1831), Tia sáng và bóng tối (1840), Trừng phạt (1853)...

1.2 Tác phẩm tấm lòng người mẹ

a. Thể loại: Đoạn trích Tấm lòng người mẹ Vích-to Huy-gô của  thuộc thể loại truyện ngắn.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời: “Tấm lòng người mẹ” được trích trong tác phẩm Những người khốn khổ, được xuất bản năm 1862. Nó được đánh giá là một trong những tiểu thuyết nổi tiếng bậc nhất của nền văn học thế giới thế kỉ XIX.

c. Bố cục đoạn trích:

- Phần 1 (Từ đầu đến “Bọn chủ nợ giày vò Phăng-tin”): Hoàn cảnh khó khăn, khổ cực của Phăng-tin.

- Phần 2 (“Tiền chị kiếm ra quá ít ỏi” đến “mồ hôi lạnh”): Phăng-tin bán tóc để mua áo cho con.

- Phần 3 (“Một hôm” đến “Cô-dét không ốm”): Phăng-tin bán răng để lấy tiền chữa bệnh cho con.

- Phần 4 (còn lại): Cuộc sống tuyệt vọng của Phăng-tin và đi đến quyết định làm gái bán hoa để kiếm tiền đưa cho vợ chồng Tê - nác - đi - ê.

d. Giá trị nội dung: 

Đoạn trích ca ngợi tình mẫu tử cao cả của người mẹ khốn khổ, bất chấp hi sinh mọi thứ để có thể đánh đổi những điều tốt đẹp nhất dành cho đứa con gái tội nghiệp. Qua đó, ta thấy được đoạn trích giống như một bức tranh hiện thực nói lên góc khuất của xã hội lúc bấy giờ về những mảnh đời éo le và đáng thương.

e. Giá trị nghệ thuật:

- Lối viết tiểu thuyết vừa độc đáo vừa thu hút.

- Ngôn ngữ được tác giả sử dụng dễ hiểu và tinh tế

- Cách xây dựng và khắc họa nhân vật chân thực.

Đăng ký ngay để được các thầy cô tổng hợp kiến thức và xây dựng lộ trình đạt 9+ thi THPT Quốc Gia

2. Soạn bài Tấm lòng người mẹ sách cánh diều: Đọc hiểu văn bản 

2.1 Truyện sử dụng ngôi kể nào? 

Trả lời:

Truyện được kể theo ngôi thứ 3: Người kể chuyện đứng ngoài, không xuất hiện.

2.2 Câu đầu và câu cuối phần 1 nói lên điều gì về Phăng - tin?

Trả lời:

Câu đầu và câu cuối phần (1) của truyện đã cho thấy tình cảnh lâm vào khó khăn, khổ sở của Phăng-tin: đó là một cô gái nghèo khổ và đang sống trong cảnh nợ nần.

2.3 Phần 2 kể về sự việc gì?

Trả lời:

Phần (2) truyện, tác giả kể về việc vợ chồng Tê-nác-đi-ê âm mưu lừa rằng Cô-dét phải trần truồng, rách rưới giữa tiết trời buốt giá nhằm lấy mười phơ-răng từ nàng Phăng-tin. Sau khi biết tin ấy, vì thương xót con, Phăng tin đã bán đi mái tóc vàng óng ả của mình để kiếm tiền mua váy len cho con.

2.4 Sự việc nào được kể trong phần 3?

Trả lời:

Trong phần (3), tác giả nói về việc một lần nữa nàng Phăng-tin đã nhận được bức thư lừa tiền của vợ chồng Tê-nác-đi-ê nói rằng Cô-dét lâm bệnh sốt ban, và họ cần bốn mươi phơ-răng để mua thuốc chữa trị. Đúng lúc ấy, anh chàng nhổ răng dạo muốn mua hai chiếc răng của nàng với giá hai đồng vàng (bốn mươi phơ-răng). Ban đầu, nàng nghĩ thật ngớ ngẩn, nhưng sau cuộc nói chuyện với bà Mác-gơ-rít, nàng đã thay đổi quyết định và đã bán đi hai chiếc răng với hy vọng có thể cứu sống được con gái mình.

2.5  Chi tiết hai đồng vàng có ý nghĩa gì với Phăng-tin?

Trả lời:

Ý nghĩa của chi tiết hai đồng vàng: Phăng- tin bán răng đi có thể được hai đồng vàng. Hai đồng ấy có thể cứu giúp, chữa bệnh cho con gái của cô.

2.6 Việc Phăng-tin đọc lại lá thư một lần nữa nói lên điều gì?

Trả lời:

Việc Phăng-tin đọc lại bức thư một lần nữa cho thấy sự đau khổ và tuyệt vọng tột cùng của cô khi nghĩ về đứa con gái bé bỏng của mình. 

2.7  Phần 4 cho thấy điều gì về cuộc sống của Phăng-tin sau khi bán tóc, bán răng?

Trả lời:

Đọc phần (4) cho ta thấy cuộc sống của Phăng-tin càng lúc càng lâm vào hoàn cảnh khốn khổ và bế tắc tột cùng. Sau khi bán tóc và bán răng, chị càng túng quẫn, chị không cần biết xấu hổ là gì nữa, cũng không thiết phải làm dáng nữa. Cuộc sống tủi khổ, cùng nỗi lo cho con khiến chị phải lâm vào cảnh đi làm gái điếm.

2.8  Hình dung tâm trạng của Phăng-tin sau khi đọc thư nhà Tê-nác-đi-ê.

Trả lời:

Sau khi đọc thư nhà Tê-nác-đi-ê, tâm trạng của Phăng- tin vừa đau khổ vừa giày vò bản thân mình. Chị bất lực không thể làm gì được, nhưng cũng không thể làm ngơ trước tình hình của đứa con.

3. Soạn bài Tấm lòng người mẹ sách cánh diều: Trả lời câu hỏi cuối văn bản 

3.1 Câu 1 trang 89 SGK Văn 11/1 Cánh diều 

Nội dung chính của đoạn trích Tấm lòng người mẹ là gì?

Trả lời:

“Tấm lòng người mẹ” là một câu chuyện vô cùng cảm động về tình mẫu tử đầy thiêng liêng giữa bà mẹ Phăng-tin và đứa con tên là Cô - dét. Phăng-tin đã hy sinh tất cả để con mình được no đủ, hạnh phúc. Mặc dù cuộc sống của cô phải trải qua bao khó khăn, nhưng người mẹ ấy vẫn luôn dành cho con mình tình yêu và sự quan tâm nhất, thậm chí không ngại bán thân để có tiền nuôi con. Tấm lòng người mẹ đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho độc giả về tình yêu thương, sự hy sinh và tình mẫu tử trong cuộc sống.

3.2 Câu 2 trang 89 SGK Văn 11/1 Cánh diều

Xác định và phân tích tình huống truyện, các chi tiết nói về không gian, thời gian trong văn bản. Tình huống và những chi tiết đó có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

- Tình huống truyện: Phăng-tin là một cô gái đang hấp hối sau khi bị đuổi việc khỏi công xưởng. Chủ nợ liên tục hối thúc đòi tiền và bị vợ chồng Tê-nác-đi-ê giày vỏ khi luôn viết thư thôi thúc, đòi tiền để nuôi Cô-dét, con gái nàng. Đặc biệt, truyện được đẩy đến cao trào dần dần bắt đầu từ việc nàng phải bán tóc, sau đó bán răng và đến nỗi túng quẫn quá nàng đã quyết định đi bán dâm để gửi tiền về nuôi đứa con gái tội nghiệp.

- Chi tiết về không gian: bên trong một căn gác xép sát mái nhà, chỉ cài bằng một cái then con, một cái xó mà gác mái chếch lên mặt sàn, ra vào đụng độ, “kẻ nghèo khổ chui vào buồng mình ở cũng như đi sâu vào số mệnh, càng vào càng phải cúi rạp lưng xuống”

- Chi tiết về thời gian: buổi chiều, ban tối, trời chưa sáng.

- Ý nghĩa của tình huống truyện và những chi tiết đó: giúp lột tả được tâm trạng đau khổ cùng cực khi bị dồn đến mức đường cùng của người mẹ, chỉ cần nghĩ đến hình ảnh đứa con “thơ ngây yêu dấu”, chị có thể hi sinh tất cả.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị! 

3.3 Câu 3 trang 89 SGK Văn 11/1 Cánh diều

Trong đoạn trích, Phăng-tin rơi vào hoàn cảnh nào? Nàng đã làm những gì? Những việc làm đó nói lên điều gì ở con người nàng?

Trả lời:

- Hoàn cảnh: Phăng-tin rơi vào hoàn cảnh nghiệt ngã, khốn khổ. Cô phải gánh trên vai số nợ lớn đang cố gắng nỗ lực sống, làm việc kiếm tiền để gửi về quê cho gia đình chủ trọ đang chăm sóc con của mình. Hết lần này đến lần khác chị bị dồn ép và phải trả giá bằng nhiều thứ chỉ để có tiền gửi về nuôi và chữa bệnh cho con. Thế nhưng chị không biết đứa con của mình phải sống khổ cực ra sao và số tiền mình liều mạng có được đều vào túi hai vợ chồng tham lam.

- Hành động: Chỉ vì muốn có tiền mua váy len, tiền mua thuốc để chữa chạy bệnh sốt ban và không muốn đứa con tội nghiệp bị tống ra khỏi đường giữa tiết trời lạnh buốt giá, nàng đã gạt bỏ đi hết nỗi lo lắng, sợ hãi. Chị đã cắt đi mái tóc để có tiền mua áo cho con, nhổ răng để có tiền cho con chữa bệnh, làm gái bán hoa để kiếm tiền đưa cho vợ chồng Tê - nác - đi  - ê.

→ “Cái răng, cái tóc là góc con người”mang ý chỉ vẻ đẹp quyết định ngoại hình của người đó. Nhưng đối với Phăng- tin, những điều đó giờ đây không còn quan trọng nữa dẫu biết đầu trơ trụi, nụ cười “rớm máu”, và để lại một lỗ hổng đen. Và khi một lần nữa cuộc đời xô đẩy nàng đến bước đường cùng, nàng đã quyết định “bán nốt vậy”, nàng bán dâm. Mặc dù bế tắc, cùng quẫn là thế nhưng nàng vẫn chỉ luôn nghĩ về đứa con của mình, có thể đánh đổi mọi thứ để con được sống, không khổ sở, đói rét, ốm đau bệnh tật. Qua đây, ta thấy được ở con người nàng, toát lên tình mẫu tử đầy thiêng liêng, cao đẹp và thật đáng trân trọng.

3.4 Câu 4 trang 89 SGK Văn 11/1 Cánh diều

Đoạn trích thể hiện quan điểm, tư tưởng nào của tác giả? Hãy lí giải cụ thể

Trả lời:

Đoạn trích Tấm lòng của mẹ nêu lên tư tưởng nhân đạo đặc sắc, thể hiện tấm lòng yêu thương. Bên cạnh đó là quan điểm nhức nhối, bất bình của tác giả trước khung cảnh xã hội phong kiến Pháp ngày xưa đầy rẫy những oan trái, bất công, đầy đọa những con người vô tội. Đoạn trích mang bao nỗi niềm thống khổ của một số phận có cuộc sống éo le, thể hiện khát vọng về một cuộc sống với bao tình yêu thương giữa người với người.

3.5 Câu 5 trang 89 SGK Văn 11/1 Cánh diều

So sánh nhân vật Chí Phèo (trong Chí Phèo) của Nam Cao và nhân vật Phăng-tin (trong Những người khốn khổ) của Huy-gô để thấy sự giống nhau và khác nhau trong việc viết về những con người khốn khổ, tủi nhục của hai tác giả này.

Trả lời:

- Sự giống nhau của Chí Phèo và Phăng-tin: Cả 2 đều thuộc tầng lớp đáy của xã hội, mang trong mình những nỗi thống khổ, số phận đầy bất hạnh. Cuộc sống trong xã hội lúc bấy giờ đã đẩy những người họ đến mức đường cùng, gặp nhiều oan trái, dẫn đến tha hóa con người. Người thì có những hành động rạch mặt ăn vạ, chửi bới, người thì phải đi bán dâm. Nhưng hơn cả, đằng sau những hành động và việc làm ấy, cả hai đều mang trong mình khát khao, mong muốn có được một cuộc sống hạnh phúc, bình đẳng.

- Sự khác nhau giữa Chí Phèo và Phăng-tin:

+ Chí Phèo: là một người đã bán linh hồn cho quỷ dữ, bán rẻ nhân phẩm để đổi lấy tiền uống rượu, là con quỷ dữ của làng Vũ Đại, nhưng lại nhờ tình yêu của thị Nở mà mong muốn hoàn lương, trở thành người tốt.

+ Phăng-tin: một người người phụ nữ xinh đẹp và có tình yêu thương con sâu sắc. Nhưng vì hoàn cảnh xô đẩy mà bất chấp làm mọi công việc, cô buộc bán tất cả mọi thứ - bán tóc, bán răng hay thậm chí cô bán đi cả danh dự và nhân phẩm của mình để đi làm gái điếm.

3.6 Câu 6 trang 89 SGK Văn 11/1 Cánh diều

Nội dung đoạn trích cho em hiểu được những gì về bối cảnh xã hội – văn hóa Pháp thời bấy giờ?

Trả lời:

Nội dung đoạn trích “Tấm lòng của mẹ” đã tái hiện chân thực về bối cảnh xã hội – văn hóa Pháp thời bấy giờ: đặc biệt nhất là về góc khuất của con người cùng khổ. Họ đã phải chịu cảnh đói khát và bế tắc dưới quyền cai trị của nhà vua Na-pô-lê-ông I. Thông qua nhân vật Phăng-tin, người mà dám hy sinh tất cả để sẵn sàng nuôi đứa con bị bỏ rơi, nhà văn Vich- to Huy- gô đã thành công làm nổi bật vẻ đẹp của một người mẹ và cái bóng của lý tưởng cao đẹp  trong một xã hội vô cảm.

Qua hướng dẫn soạn bài tấm lòng người mẹ trong tác phẩm “Những người khốn khổ’ của nhà văn Vích-to Huy-gô, VUIHOC đã giúp các em học sinh thấy được sự sáng tỏ về tình cảm thiêng liêng đó không chỉ tồn tại trên sách truyện mà nó luôn luôn đúng với cuộc sống của chúng ta.

Để học nhiều hơn các kiến thức Ngữ văn 11 cánh diều thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

Soạn bài Chữ người tử tù

Soạn bài Chí phèo

Soạn bài tự đánh giá Thề nguyền sách cánh diều