Soạn bài Tảo phát bạch đế thành sách văn 11 chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Tảo phát bạch đế thành: Tìm hiểu chung

1.1 Tác giả Lý Bạch 

Lý Bạch (701 - 762) sinh ra tại Lũng Tây, nay thuộc khu vực Cam Túc. Khi ông năm tuổi, gia đình ông chuyển đến sống tại Tứ Xuyên. Ông xuất thân từ một gia đình thương nhân giàu có, và tài năng văn chương của ông bắt đầu tỏa sáng ngay từ khi còn nhỏ. Lý Bạch nổi bật lên với phong cách thơ hùng hồn, nhưng vẫn rất tự nhiên, giản dị, cao cả và tinh tế, là những đặc điểm chính trong các tác phẩm của ông. Có thể thấy, Lý Bạch được coi là một trong những nhà thơ vĩ đại của Trung Quốc và ông được biết đến với danh hiệu "thi tiên". Ông đã để lại hơn 1000 bài thơ cho nền văn học ở nhiều các thể loại, trong đó nổi bật lên nhất là các tác phẩm: Thanh Bình Điệu, Tương Tiến Tửu,…

1.2 Tác phẩm Tảo phát bạch đế thành

- Thể loại: Thơ

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

- Tác phẩm “Tảo phát Bạch Đế thành” được Lý Bạch sáng tác vào năm 759, được in ở trong tập Thơ Đường ở Việt Nam. 

- Bài thơ được hiện lên là hình ảnh của sự chia ly, từ biệt Bạch Đế để đến với Giang Lăng không chỉ vậy, bài thơ còn là một bức tranh thiên nhiên đầy bao la và hùng vĩ trong suốt con đường từ Bạch Đế để đến Giang Lăng.

Ở trong tác phẩm Tảo phát Bạch Đế thành cũng tái hiện lại được những ngày tháng khi ông vừa được xá tội chết, ông đã rời khỏi Bạch Đế để đến với Giang Lăng. Đó là một buổi sáng trong lành rất đẹp trời, thiên nhiên dường như cũng rộn ràng theo tâm trạng của con người, với những áng mây lửng lơ, rực rỡ đầy sắc màu. Lý Bạch đã phải từ biệt nơi đây trước trong một khung cảnh đầy chói sáng và rực rỡ giống như thế. Đối với nhà thơ Lý Bạch, chia tay nhưng không phải là sự lưu luyến, thổn thức mà chính từ đây, chia tay để có thể bắt đầu lại một hành trình mới mẻ và cũng tốt đẹp hơn trước. Trong quãng đường đi của tác giả Lý Bạch sẽ phải đi qua một con sông mang tên Trường Giang - một con sông vô cùng rộng lớn và hùng vĩ, cùng với cảnh sắc thiên nhiên quá là mênh mông và tươi đẹp đã làm xao động lòng người. Trải qua một hành trình đầy kỳ vị, Lý Bạch vẫn kịp hoàn thành chặng đường đến Giang Lăng chỉ trong một ngày. Trên đoạn đường đi, ông đã chứng kiến được những cảnh tượng vô cùng tuyệt vời, từ vẻ đẹp tự nhiên đến sự sống động của các loài động vật. Chiếc thuyền lướt trên sóng nước, vội vã để về đích trước khi hoàng hôn buông xuống. Đàn khỉ với tiếng kêu xì xào đang nhộn nhịp xung quanh mạn thuyền, cùng với những ngọn núi hiên ngang, tạo nên một bức tranh tuyệt vời về thiên nhiên. Lý Bạch vừa ngắm nhìn vừa hòa mình vào vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ. Dù thuyền phải lướt nhanh để vượt qua hàng ngàn dặm đường đến Giang Lăng. Tuy nhiên, cái nhìn sắc bén và tâm hồn tinh tế của nghệ sĩ không bị che lấp bởi tốc độ đi của con thuyền. Những cảnh sắc rực rỡ này phản ánh tâm hồn rộng lớn, đầy hứng khởi của Lý Bạch giữa cuộc sống hối hả ngày nay. Nhìn chằm chằm vào những khung cảnh tuyệt diệu này, Lý Bạch chợt cảm thấy bức tranh tự nhiên là bức tranh của chính tâm hồn của tác giả, đang thể hiện sự mênh mông và đầy màu sắc giữa bộn bề cuộc đời.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp sớm nhất!

2. Soạn bài Tảo phát bạch đế thành: Đọc hiểu văn bản 

2.1 Câu 1 trang 22 SGK văn 11/2 Chân trời sáng tạo 

Nhận xét về bức tranh thiên nhiên ở trên đường từ Bạch Đế đến Giang Lăng đã được tác giả miêu tả trong bài thơ (thiên nhiên được quan sát, miêu tả qua cái nhìn của ai, trong hoàn cảnh nào, vẻ đẹp riêng của thiên nhiên nơi đây…)

Lời giải chi tiết:

- Trong bài thơ, hình ảnh cảnh thiên nhiên từ Bạch Đế đến Giang Lăng được tác giả mô tả rất sinh động và tinh tế. Qua từng đoạn văn miêu tả, ta nhận thấy cảnh sông nước, dãy núi non, mây trời và cả vẻ đẹp của hoa lá được tái hiện một cách chân thực và sắc nét. Cách tác giả mô tả đã giúp chúng ta dễ dàng hình dung vẻ đẹp tuyệt vời của cảnh thiên nhiên Trung Hoa trong thời gian mùa xuân.

- Tác giả đã vô cùng sâu sắc trong việc truyền đạt sự mê đắm đối với vẻ đẹp tự nhiên và những ký ức ngọt ngào về tuổi trẻ. Trên hành trình đi qua cánh đồng hoa, vượt qua ngọn núi và rừng xanh tươi, tác giả đã lắng nghe những gì mà thiên nhiên dành cho mình. 

Điều đặc biệt đáng chú ý trong bức tranh thiên nhiên này chính là sự pha trộn tinh tế giữa màu sắc tươi tắn và vẻ thanh thoát, nhẹ nhàng của những nét vẽ. Tác giả đã mô tả cảnh tự nhiên như một tác phẩm nghệ thuật, một bức tranh sống động, khiến người đọc hiểu được vẻ đẹp tuyệt vời của thế giới xung quanh. Những lời miêu tả sâu sắc của tác giả không chỉ là việc tái hiện thế giới tự nhiên mà còn là cách thức để làm cho người đọc cảm nhận và hiểu rõ hơn về sự tuyệt vời của thiên nhiên. 

>> Xem thêm: Soạn văn 11 chi tiết

2.2 Câu 2 trang 22 SGK văn 11/2 Chân trời sáng tạo

Hãy phân tích một số những hình ảnh, từ ngữ có tác dụng nhằm thể hiện nên vẻ đẹp riêng của phong cảnh thiên nhiên và tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình ở trước phong cảnh ấy.

Lời giải chi tiết:

Ở trong bài "Tảo Phát Bạch Đế thành", tác giả Lý Bạch đã sử dụng các hình ảnh và từ ngữ khá thú vị để có thể miêu tả được vẻ đẹp của phong cảnh thiên nhiên và thứ tình cảm trữ tình của người làm thơ trước nó.

Về phong cảnh, tác giả đã sử dụng tinh tế các từ ngữ như "mây phủ", "thiên đường", "mảnh trời xanh", "cơn mưa nhẹ" để có thể mô tả rõ nét về vẻ đẹp trong trẻo của cảnh quan, tạo nên được một khoảng không gian yên bình, tĩnh lặng, hòa cùng với những cung bậc cảm xúc khó tả trong chủ thể.

Ngoài ra, tác giả cũng đã sử dụng những ngôn ngữ trữ tình tính từ như "lặng thầm", "thổn thức", "xao xuyến" nhằm để có thể miêu tả được tình cảm của chủ thể trước một vẻ đẹp hùng vĩ và lãng mạn của phong cảnh, tạo nên được một tình khúc chứa đầy cảm xúc, đầy lãng mạn.

Tóm lại, thông qua việc sử dụng tinh tế các hình ảnh và từ ngữ, tác giả Lý Bạch đã vẽ nên được một bức tranh phong cảnh thiên nhiên to lớn, đẹp mắt và chứa đầy tình cảm trữ tình chứa chan ở trong đôi mắt nhỏ bé của chủ thể.

2.3 Câu 3 trang 22 SGK văn 11/2 Chân trời sáng tạo

Xác định chủ đề, cảm hứng chủ đạo của bài thơ

Lời giải chi tiết:

- Chủ đề của bài thơ: Một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp trên quãng đường đường từ Bạch Đế đến Giang Lăng của tác giả Lý Bạch.

- Cảm hứng chủ đạo xuyên suốt của bài thơ: Cảm giác thổn thức, hy vọng của nhà thơ khi chuẩn bị bắt đầu cho một hành trình mới tươi đẹp

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

3. Soạn bài Tảo phát bạch đế thành: Phân tích mở rộng

3.1 Câu 1: Em hãy nêu nội dung chính của văn bản Tảo Phát Bạch Đế Thành.

Lời giải chi tiết:

Tảo phát bạch đế thành của nhà thơ Lý Bạch đã mô tả về cuộc hành trình của ông khi đi từ Bạch Đế đến Giang Lăng, nơi mà ông rời bỏ để chuẩn bị bắt đầu một cuộc hành trình mới. Trên đường đi, ông đã trải qua và ngắm nhìn được rất nhiều khung cảnh kỳ vĩ của bầu trời thiên nhiên như con sông Trường Giang khổng lồ, rộng lớn và hùng vĩ, đàn khỉ kêu xì xào lúc gần lúc xa bên mạn thuyền và những ngọn núi non trùng trùng điệp điệp. Dù quãng đường đi đến vùng đất mới rất xa và cần phải đi rất nhanh nhưng tâm hồn nhà thơ nhạy cảm và phóng khoáng của tác giả  Lý Bạch đã cho ông một sự cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên và tràn đầy cảm xúc khi đứng trước một cuộc đời con người vẫn còn nhiều hỗn loạn.

3.2 Câu 2: Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Tảo Phát Bạch Đế Thành

Lời giải chi tiết:

- Giá trị nội dung:

Tác phẩm “Tảo phát Bạch Đế thành” được tác giả Lý Bạch vẽ lên giống một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, phóng khoáng. Qua đó, bài thơ cũng đã cho ta thấy được một tâm hồn của người thi sĩ giàu tình cảm. Đọc thơ của Lý Bạch ta dường như được thả hồn vào từng con chữ trong từng câu thơ, từng bức tranh thiên nhiên mà được ông vẽ ra vô cùng đẹp đẽ và cuốn hút.

- Giá trị nghệ thuật:

Bài thơ Tảo phát bạch đế thành sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật, cùng với ngôn từ giản dị, gần gũi đã khiến từng câu thơ của Lý Bạch càng thêm gần gũi với những người đọc.

3.3 Câu 3 Phân tích tác phẩm Tảo Phát Bạch Đế Thành.

Lời giải chi tiết:

Là một danh tác của thời kỳ Đường, Lý Bạch được vinh danh là một thiên tài trong lĩnh vực thơ ca, đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của thơ ca Đường. Phong cách thơ của ông mang vẻ phóng khoáng, tự do nhưng vô cùng giản dị. Điều đặc biệt là sự đa dạng trong việc khai thác các chủ đề khác nhau, từ thiên nhiên hùng vĩ đến tình yêu, đến quê hương và đất nước.

"Tảo phát Bạch Đế thành", một trong những tác phẩm nổi bật của Lý Bạch, được sáng tác vào năm 759 và được in trong Thơ Đường tại Việt Nam. Bài thơ này là một bức tranh tuyệt vời về vẻ đẹp thiên nhiên đồ sộ, mênh mông trên hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng.

“Triêu từ Bạch Đế thái vân giang

Thiên lí Giang Lăng nhất nhật hoàn

Lưỡng ngạn viên thanh đề bất trú

Khinh chu dĩ quá vạn trùng san”

Bài thơ của Lý Bạch sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật với ngôn từ giản dị, gần gũi, khiến cho từng câu thơ của ông trở nên gần gũi với người đọc hơn. Hai câu thơ đầu thể hiện hình ảnh của sự chia ly, việc từ biệt Bạch Đế để hướng về Giang Lăng. Mặc dù là lời từ biệt, nhưng khung cảnh mở ra không gợi lên sự buồn bã mà thay vào đó là vẻ rực rỡ của bầu trời và những đám mây. Lý Bạch vẽ lên con đường từ Bạch Đế đến Giang Lăng, nơi phải qua con sông Trường Giang đầy xoáy chảy, với những ngọn núi hùng vĩ. Đối với ông, sự chia ly không phải là sự kết thúc mà là một khởi đầu mới. Do đó, thiên nhiên hiện lên tràn ngập vẻ hùng vĩ và sự mới mẻ. Ở hai câu thơ sau như là một bức tranh thiên nhiên, nơi con người và cảnh vật hoà quyện vào nhau, sống động và hùng vĩ. Mặc dù Lý Bạch không đề cập đến thác nước hay những ngọn núi xung quanh, nhưng qua nét vẽ tài tình của ông, người đọc vẫn cảm nhận được vẻ đẹp tự nhiên tại thời điểm ấy. Vượt qua hàng ngàn dặm trong một ngày không chỉ đòi hỏi con thuyền phải lướt nhanh mà còn không được ngừng nghỉ. Điều này có vẻ không hợp lý, nhưng thông qua miêu tả và trí tưởng tượng của Lý Bạch, nó trở nên hoàn toàn có thể.

Lúc này, cảnh vật trở nên sống động hơn với sự hiện diện của thiên nhiên và các sinh vật. Trên con thuyền, tiếng kêu "vượn kêu không dứt" vang vọng liên tục. Điều đặc biệt là vì tốc độ của thuyền, tiếng kêu không chỉ nghe được tại một điểm nào đó mà kéo dài không ngừng, không có điểm dừng. Lý Bạch đi trên chiếc thuyền, vượt qua núi non hùng vĩ để đến Giang Lăng, mà con thuyền lướt nhẹ nhàng trên mặt nước, như không có bất kỳ sự cản trở nào, điều này cũng phản ánh đặc trưng trong cách miêu tả thiên nhiên hữu tình của Lý Bạch. Thiên nhiên trong thơ của Lý Bạch tươi đẹp và phú quý, cảnh vật cũng như con người tự do và tự tại, giống như chính tác giả. Ông không mê hoặc bởi những vấn đề đời thường, mà tận hưởng sự thanh thản và hòa mình vào thiên nhiên. Dù hành trình kéo dài một ngày dài, nhưng không có bóng tối hay gánh nặng, mà nó nhẹ nhàng và tự do. Không chỉ Lý Bạch mà còn Đỗ Phủ cũng sáng tạo những bài thơ tuyệt vời về thiên nhiên hữu tình. Mỗi người có nét sáng tạo riêng trong từng tác phẩm. Khi đọc các bài thơ của cả hai, ta thấy một bức tranh thiên nhiên tráng lệ, nhưng việc xây dựng hình ảnh lại rất đơn giản và tự do.

Một nhà phê bình văn học đã có lời nhận xét “Thơ Lý Bạch mang đến cái hồn của người viết, vừa phóng khoáng giản dị nhưng cũng rất màu sắc”. Thông qua tác phẩm “Tảo phát Bạch Đế thành” của Lý Bạch chúng ta càng thấy được câu nói trên là đúng. Một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, phóng khoáng cùng với một tâm hồn của người thi sĩ giàu tình cảm. Đọc thơ Lý Bạch chúng ta như được thả hồn vào từng con chữ, từng bức tranh thiên nhiên mà ông đã vẽ ra thật đẹp và cuốn hút.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Tảo phát bạch đế thành sách văn lớp 11 Chân trời sáng tạo tập 2. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Muối của rừng 
• Soạn bài Chiều sương