Soạn bài Lượm| Văn 6 Cánh diều

1. Soạn bài Lượm cánh diều: Chuẩn bị

1.1 Câu 1: Khi đọc văn bản Lượm

- Câu chuyện được kể về một cậu bé giao thư liên lạc - Lượm hồn nhiên vui tươi, dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc.

- Những yếu tố tự sự miêu tả thể hiện qua các chi tiết như:

+ Ngoại hình chú bé Lượm được miêu tả: loắt choắt, xinh xinh, chân thoăn thoắt, đầu nghiêng nghiêng, ca lô đội lệch, mồm huýt sáo vang trên đường vàng, cười híp mắt, má đỏ bồ quân

+ Tự sự kể chuyện về cuộc gặp gỡ tình cờ: ngày mà Huế đổ máu, chú Hà Nội về, tình cờ chú cháu, gặp nhau ở hàng bè

+ Tưởng tượng kể lại ngày chú bé Lượm mất

- Nghệ thuật:

+ Thể thơ bốn chữ ngắn gọn, súc tích, phù hợp với việc miêu tả những hình ảnh nhanh, gọn, tạo nhịp điệu vui tươi cho bài thơ.

+ Sử dụng từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu

+ Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật

+ Các hình ảnh so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ… được sử dụng một cách tinh tế, tạo nên những hình ảnh thơ mộng, sinh động.

+ Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt: miêu tả, tự sự, biểu cảm

- Ý nghĩa: Lượm - một chú bé hồn nhiên mà dũng cảm, hy sinh vì nhiệm vụ cao cả. Đó là hình tượng cao đẹp trong bộ thơ của Tố Hữu, là sự cảm phục, mến thương của tác giả dành cho Lượm và các em bé yêu nước. Lượm chính là hình ảnh thu nhỏ của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp. Em đại diện cho những con người dũng cảm, lạc quan, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc.

>> Xem thêm: Soạn văn 6 Cánh diều

1.2 Câu 2: Đọc trước bài thơ Lượm, tìm hiểu thêm về tác giả Tố Hữu và hoàn cảnh ra đời của bài thơ này. 

Tìm hiểu thêm về tác giả Tố Hữu:

a. Tiểu sử:

- Tố Hữu, tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh ngày 4 tháng 10 năm 1920 tại Hội An, Quảng Nam. Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thơ ca cách mạng Việt Nam, đồng thời là một nhà hoạt động chính trị có uy tín.

- Tuổi thơ và những năm tháng đầu sự nghiệp

+ Gốc gác và giáo dục: Sinh ra trong một gia đình nho sĩ, Tố Hữu sớm được tiếp xúc với văn chương cổ điển. Ông học trường Quốc học Huế, nơi đã nuôi dưỡng tình yêu văn học và ý thức dân tộc trong ông.

+ Tham gia cách mạng: Từ những năm niên thiếu, Tố Hữu đã tích cực tham gia các hoạt động cách mạng. Ông gia nhập Đoàn Thanh niên Cộng sản, trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương khi mới 17 tuổi.

+ Những năm tháng tù đày: Vì hoạt động cách mạng, Tố Hữu bị bắt giam nhiều lần, trải qua những tháng ngày cực khổ trong các nhà tù của thực dân Pháp. Chính trong hoàn cảnh khắc nghiệt đó, ngọn lửa thi ca trong ông càng bùng cháy mãnh liệt.

b. Sự nghiệp văn chương:

- Sự nghiệp văn chương của Tố Hữu gắn liền với lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam. Thơ ông phản ánh sinh động những biến động của đất nước, những tâm tư tình cảm của con người trong các giai đoạn lịch sử khác nhau.

+ Giai đoạn đầu: Thơ ông mang đậm chất trữ tình, lãng mạn, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, khát vọng tự do.

+ Giai đoạn kháng chiến chống Pháp: Thơ ông trở nên sôi nổi, hào hùng, cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân ta.

+ Giai đoạn kháng chiến chống Mỹ: Thơ ông phản ánh những mất mát, đau thương của chiến tranh, đồng thời ca ngợi ý chí kiên cường của dân tộc.

+ Giai đoạn xây dựng đất nước: Thơ ông chuyển sang hướng ca ngợi công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa, những đổi thay của đất nước.

- Phong cách thơ của Tố Hữu: Thơ của Tố Hữu thường mang những đặc trưng sau:

+ Tính chính trị cao: Thơ của ông luôn gắn liền với những vấn đề chính trị - xã hội của đất nước.

+ Bên cạnh tính chính trị, thơ của ông còn giàu cảm xúc, thể hiện những tình cảm chân thành của con người.

+ Thơ của ông sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống của quần chúng.

+ Những hình ảnh thơ của ông thường rất độc đáo, gợi cảm, tạo ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

- Một số tác phẩm tiêu biểu:

+ Từ ấy: Bài thơ được viết năm 1938, đánh dấu sự ra đời của một tài năng thơ ca trẻ tuổi.

+ Một góc vườn: Tập thơ xuất bản năm 1946, tập trung vào những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam.

+ Gió lộng: Tập thơ xuất bản năm 1950, ca ngợi tinh thần chiến đấu của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

+ Máu và hoa: Tập thơ xuất bản năm 1965, phản ánh những cảm xúc, suy nghĩ của nhà thơ trước cuộc chiến tranh tàn khốc.

+ Việt Bắc: Tập thơ xuất bản năm 1954, là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Tố Hữu, ca ngợi vẻ đẹp hùng vĩ của Việt Bắc, mảnh đất cách mạng.

Hoàn cảnh ra đời của bài thơ "Lượm":

- Bài thơ "Lượm" được Tố Hữu sáng tác vào năm 1949, trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Đây là một giai đoạn đầy khó khăn và gian khổ của dân tộc ta.

- Tố Hữu đã gặp một chú bé liên lạc nhỏ tuổi trong một lần ra chiến trường. Hình ảnh hồn nhiên, dũng cảm của chú bé đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng nhà thơ và trở thành cảm hứng để ông sáng tác bài thơ "Lượm".

- Trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, hình ảnh chú bé Lượm với lòng yêu nước nồng nàn, dũng cảm đã trở thành biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam. Bài thơ "Lượm" như một lời ca ngợi tinh thần cách mạng, khích lệ lòng yêu nước của mọi người.

1.3 Câu 3: Tìm hiểu một số nhân vật thiếu niên dũng cảm đã được nói tới trong các câu chuyện lịch sử và văn học.

- Một số nhân vật thiếu niên dũng cảm đã được nói tới trong lịch sử Việt Nam:

+ Kim Đồng: Cậu bé dân tộc Dao đã tham gia cách mạng từ nhỏ, trở thành người dẫn đường tin cậy cho các cán bộ cách mạng, giúp họ vượt qua những khu rừng già, những con suối sâu để đến căn cứ địa cách mạng.

+ Võ Thị Sáu: Với lòng dũng cảm và ý chí sắt đá, Võ Thị Sáu đã tham gia nhiều hoạt động cách mạng, tiêu diệt ác ôn, phá hoại cơ sở của địch. Dù bị bắt và tra tấn dã man, chị vẫn giữ vững khí tiết của một người cộng sản.

+ Lê Văn Tám: Dù tuổi đời còn rất trẻ, Lê Văn Tám đã thực hiện một hành động dũng cảm khi lao vào kho đạn của địch để tiêu diệt chúng. Hành động này đã gây chấn động kẻ thù và cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân ta.

+ Vừ A Dính: Cậu bé dân tộc H'Mông đã tham gia cách mạng từ nhỏ, trở thành một chiến sĩ dũng cảm, tiêu diệt nhiều tên địch.

+ Nguyễn Bá Ngọc: Trong chiến tranh chống Mỹ, Nguyễn Bá Ngọc đã dũng cảm cứu hai em nhỏ khỏi đạn bom, hy sinh bản thân mình. Hành động cao cả của em đã làm cảm động biết bao người và được Đảng và Nhà nước truy tặng danh hiệu Liệt sĩ.

+ Trần Quốc Toản, dù tuổi còn nhỏ nhưng đã thể hiện lòng yêu nước nồng nàn khi bóp nát quả cam, thề đánh giặc cứu nước. Câu chuyện này đã trở thành một biểu tượng về tinh thần quyết tâm chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.

+ Lý Tự Trọng là một trong những đoàn viên Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên. Dù tuổi đời còn rất trẻ, nhưng anh đã tham gia nhiều hoạt động cách mạng, đặc biệt là nhiệm vụ mật báo cho cách mạng. Bị bắt và tra tấn dã man, Lý Tự Trọng vẫn giữ vững khí tiết của một người cộng sản, một chiến sĩ cách mạng.

2. Soạn bài Lượm cánh diều: Đọc hiểu

2.1 Chú ý cách ngắt nhịp và biện pháp tu từ trong khổ thơ thứ nhất. 

- Cách ngắt nhịp và biện pháp tu từ trong khổ thơ thứ nhất:

“Ngày Huế // đổ máu

Chú Hà Nội // về

Tình cờ // chú, // cháu

Gặp nhau // Hàng Bè”

- Cách ngắt nhịp đa dạng đã tạo nên một nhịp điệu dồn dập, gấp gáp, thể hiện không khí gấp rút, khẩn trương của cuộc chiến tranh. Đồng thời tạo ra sự đối lập giữa cảnh chiến tranh tàn khốc và tình cảm gia đình ấm áp, làm tăng thêm sức biểu cảm cho câu thơ.

- Biện pháp tu từ hoán dụ: "Ngày Huế đổ máu". Tác giả dùng địa danh Huế để chỉ toàn thể người dân sống trong đó đã phải đổ máu cho cuộc chiến. Câu thơ gợi lên một bức tranh sống động về chiến tranh, với những đau thương, mất mát và sự hy sinh của người dân.

2.2 Tìm và chỉ ra tác dụng của các từ láy trong các dòng thơ 5 – 8.

Các từ láy trong các dòng thơ 5-8:

- Loắt choắt: Miêu tả dáng người nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, hoạt bát của chú bé Lượm. Từ láy này gợi lên hình ảnh một cậu bé linh hoạt, luôn năng động.

- Xinh xinh: Nhấn mạnh vẻ ngoài đáng yêu, dễ thương của Lượm. Từ này tạo nên một hình ảnh đối lập với sự gian khổ của chiến tranh, làm nổi bật sự hồn nhiên, trong sáng của tuổi thơ.

- Thoăn thoắt: Diễn tả động tác nhanh nhẹn, linh hoạt của Lượm khi di chuyển. Từ láy này giúp người đọc hình dung rõ hơn về sự nhanh nhẹn của một chú bé liên lạc.

- Nghênh nghênh: Tăng cường vẻ tinh nghịch, hồn nhiên của Lượm. Cái cách đội mũ lệch của cậu bé khiến hình ảnh trở nên sinh động, đáng yêu hơn.

⇒ Qua việc sử dụng các từ láy "loắt choắt", "xinh xinh", "thoăn thoắt" và "nghênh nghênh", tác giả Tố Hữu đã vẽ nên một bức tranh sinh động, đáng yêu về chú bé Lượm. Các từ láy không chỉ giúp người đọc hình dung rõ nét về ngoại hình của Lượm mà còn thể hiện được tính cách hồn nhiên, dũng cảm của em. Nhờ đó, hình ảnh của Lượm đã trở nên bất tử trong lòng người đọc.

Duy nhất khóa học DUO tại VUIHOC dành riêng cho cấp THCS, các em sẽ được học tập cùng các thầy cô đến từ top 5 trường chuyên toàn quốc. Nhanh tay đăng ký thôi !!!!

2.3 Chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ trong các dòng thơ 10 – 12.

Biện pháp tu từ chính trong đoạn thơ: So sánh: "Mồm huýt sáo vang / Như con chim chích / Nhảy trên đường vàng"

⇒ Hình ảnh chú bé Lượm huýt sáo vang được so sánh với hình ảnh con chim chích nhảy nhót trên đường vàng. Phép so sánh này không chỉ giúp ta hình dung rõ nét về dáng vẻ nhanh nhẹn, hoạt bát của Lượm mà còn gợi lên âm thanh trong trẻo, vui tươi của tiếng sáo. Qua đó, nhà thơ muốn nhấn mạnh sự hồn nhiên, yêu đời của cậu bé liên lạc nhỏ tuổi giữa thời chiến. Hình ảnh con chim chích nhảy trên đường vàng còn tượng trưng cho sự tự do, phóng khoáng của tuổi trẻ. Sự kết hợp hài hòa giữa âm thanh và hình ảnh đã tạo nên một bức tranh sinh động, gợi cảm, khắc sâu hình tượng Lượm trong lòng người đọc.

2.4 Ngoại hình và tính cách của chú bé liên lạc được thể hiện qua bức tranh minh họa này như thế nào?

Ngoại hình và tính cách của chú bé liên lạc được thể hiện qua bức tranh minh họa này như sau:

- Ngoại hình:

+ Dáng vẻ nhỏ nhắn, nhanh nhẹn: Lượm được hiện lên với dáng người nhỏ bé, đôi chân thoăn thoắt, thể hiện sự hoạt bát, năng động của một chú bé liên lạc.

+ Trang phục đặc trưng: Chiếc mũ ca lô đội lệch về một phía trông thật ngộ nghĩnh và đáng yêu, chiếc xắc nhỏ đeo trên vai là những vật dụng không thể thiếu, giúp người xem nhận ra ngay hình ảnh của Lượm.

+ Biểu cảm tươi vui: Nụ cười tươi tắn, đôi mắt sáng ngời thể hiện sự hồn nhiên, yêu đời của Lượm.

- Tính cách:

+ Dũng cảm: Bức tranh có thể miêu tả Lượm đang vượt qua những khó khăn, hiểm nguy trên chiến trường, thể hiện sự dũng cảm của em.

+ Hồn nhiên, vui tươi: Qua những nét vẽ ngộ nghĩnh, màu sắc tươi sáng, bức tranh thể hiện sự hồn nhiên, yêu đời của Lượm.

+ Yêu nước: Bức tranh có thể khắc họa hình ảnh Lượm đang làm nhiệm vụ liên lạc, thể hiện lòng yêu nước sâu sắc của em. Em nguyện hy sinh vì đất nước.

2.5 Khổ thơ (dòng 25 – 26) có gì đặc biệt so với các khổ khác?

Khổ thơ (dòng 25 – 26) có điểm đặc biệt so với các khổ khác:

- Câu hỏi tu từ "Lượm ơi, còn không?" thể hiện nỗi đau xót, sự tiếc thương vô hạn của tác giả dành cho Lượm.

- Khác với các khổ thơ khác thường có 4 dòng, khổ thơ này chỉ có 2 dòng. Mỗi dòng chỉ có 2 chữ, tạo nên sự cô đọng, súc tích.

- Cách ngắt nhịp đột ngột, ngắn gọn tạo nên cảm giác ngắt quãng, ngập ngừng, thể hiện sự bàng hoàng, đau xót của tác giả trước sự ra đi đột ngột của Lượm.

- Khổ thơ mang âm điệu trầm buồn, khác hẳn với không khí vui tươi, sôi động của các khổ thơ trước đó. Điều này thể hiện sự chuyển biến trong cảm xúc của tác giả khi nhận tin Lượm hy sinh.

2.6 Cách ngắt nhịp trong khổ thơ (dòng 39 – 42) có gì đặc biệt?

- Cách ngắt nhịp trong khổ thơ:

“Bỗng // lòe chớp đỏ

Thôi rồi, // Lượm ơi!

Chú // đồng chí nhỏ

Một // dòng máu tươi!”

- Câu thơ được ngắt nhịp một cách bất ngờ, không theo quy luật nhất định. Điều này tạo ra cảm giác giật mình, sững sờ, thể hiện sự bàng hoàng, đau xót trước sự ra đi đột ngột của Lượm.

⇒ Cách ngắt nhịp này khiến cho câu thơ như những tiếng nấc nghẹn. Cách ngắt nhịp đặc biệt trong khổ thơ này không chỉ là một kỹ thuật thơ ca mà còn là một cách thể hiện cảm xúc sâu sắc của tác giả. Nó giúp người đọc cảm nhận được nỗi đau, sự tiếc thương và lòng ngưỡng mộ đối với chú bé Lượm. Đồng thời, nó cũng góp phần làm cho bài thơ trở nên sinh động, hấp dẫn và đáng nhớ hơn.

2.7 Câu hỏi ở dòng 47 có ý nghĩa gì?

- Câu thơ: “Lượm ơi, còn không?” được đặt ở gần cuối bài thơ để bộc lộ cảm xúc và khẳng định.

- Đây là một lời gọi thiết tha, thể hiện nỗi nhớ nhung da diết và sự tiếc thương vô hạn của tác giả dành cho Lượm.

- Câu hỏi còn thể hiện sự hoài nghi, không muốn tin vào sự thật rằng Lượm đã hy sinh. Tác giả như muốn gọi Lượm trở lại, muốn được nhìn thấy em một lần nữa. Dù biết rằng Lượm đã ra đi, nhưng câu hỏi này lại như một khẳng định rằng tinh thần của Lượm vẫn còn sống mãi, vẫn luôn hiện hữu trong trái tim của mọi người.

- Đây cũng có thể xem như một lời chào vĩnh biệt đầy đau xót, gửi đến một người bạn, một người đồng chí đã hy sinh vì sự nghiệp cao cả của đất nước.

3. Soạn bài Lượm cánh diều: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 35 sgk văn 6/2 cánh diều

 “Kể lại câu chuyện trong bài thơ dựa theo trật tự thời gian (khoảng 10 dòng).”

Trong những ngày kháng chiến chống Pháp ác liệt, giữa cái ồn ào của chiến trường, một cuộc gặp gỡ tình cờ đã diễn ra. Đó là cuộc gặp giữa một người chiến sĩ và chú bé liên lạc Lượm ở Hàng Bè. Lượm lúc ấy trông thật đáng yêu với chiếc mũ ca nô đội lệch, cái xắc xinh xinh đeo chéo người. Cậu bé hồn nhiên, nhanh nhẹn chào người chiến sĩ bằng câu nói dí dỏm: “Thôi chào đồng chí!”. Lượm không chỉ là một cậu bé bình thường mà còn là một chiến sĩ nhỏ tuổi. Cậu có nhiệm vụ đưa thư, những lá thư quan trọng liên quan đến chiến dịch. Dù còn nhỏ nhưng Lượm rất dũng cảm, không hề sợ hãi trước bom đạn. Hình ảnh Lượm vụt qua mặt trận, thư đề “Thượng khẩn” trong tay, thật nhanh nhẹn và dũng cảm. Giữa bom rơi đạn nổ, Lượm vẫn giữ được sự hồn nhiên, trong sáng của tuổi thơ. Cậu thích hát, thích cười và luôn mang đến niềm vui cho mọi người. Hình ảnh Lượm nhảy trên đường, ca hát vang trời đã trở thành một kỷ niệm đẹp trong lòng những người đồng đội. Trong một lần làm nhiệm vụ, Lượm đã hy sinh anh dũng. Cậu bé ngã xuống giữa cánh đồng lúa chín vàng. Hình ảnh Lượm lúc đó thật đau lòng: “Bỗng lòe chớp đỏ/ Thôi rồi Lượm ơi!”. Dòng máu tươi nhuộm đỏ những bông lúa, như một lời vĩnh biệt cuối cùng của cậu bé dũng cảm. Dù đã ra đi nhưng hình ảnh của Lượm vẫn sống mãi trong lòng mọi người. Cậu là biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam dũng cảm, lạc quan, luôn sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Câu chuyện về Lượm đã trở thành một bài ca bất tử, truyền cảm hứng cho biết bao thế hệ.

3.2 Câu 2 trang 35 sgk văn 6/2 cánh diều

“Đọc các khổ thơ: 2, 3, 4, 5, lập bằng sau vào vở và điền các chỉ tiết miêu tả Lượm phù hợp vào các cột bên phải.”

Chi tiết cảm thấy thú vị nhất: “Cháu đi liên lạc/ Vui lắm chú à”, bởi:

- Trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, khi mà bao nhiêu người phải đối mặt với nỗi sợ hãi, đau thương, thì Lượm lại thể hiện một tinh thần lạc quan, yêu đời đến lạ thường. Câu nói "Vui lắm chú à" như một lời khẳng định niềm vui, sự thích thú của em khi được tham gia công việc nguy hiểm, góp phần vào sự nghiệp kháng chiến.

- Dù còn nhỏ tuổi nhưng Lượm đã ý thức được trách nhiệm của mình đối với đất nước. Em không hề sợ hãi mà còn cảm thấy tự hào khi được đóng góp một phần nhỏ bé vào công cuộc kháng chiến. Công việc liên lạc là một công việc vô cùng nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm và mưu trí. Tuy nhiên, Lượm lại coi đó là một niềm vui, một niềm tự hào. Điều này cho thấy em là một người có tinh thần dũng cảm phi thường.

- Câu nói này cũng thể hiện tính cách lạc quan, yêu đời của Lượm. Em luôn nhìn thấy những điều tốt đẹp trong cuộc sống, dù ở trong hoàn cảnh khó khăn nào.

3.3 Câu 3 trang 35 sgk văn 6/2 cánh diều

“Theo em, tại sao các dòng thơ 25, 26, 47 được tách ra thành những khổ thơ riêng?”

Các dòng thơ 25, 26, 47 được tách ra thành những khổ thơ riêng bởi vì:

- Việc tách các dòng thơ ngắn ra thành những khổ riêng giúp người đọc chú ý hơn đến những dòng thơ này. Nó tạo ra một điểm nhấn về mặt thị giác, giúp người đọc dừng lại và suy ngẫm.

- "Ra thế/ Lượm ơi!": Hai câu thơ ngắn gọn, súc tích này thể hiện sự ngỡ ngàng, đau xót tột cùng của tác giả khi hay tin Lượm hy sinh. Việc tách riêng chúng tạo nên một khoảng lặng, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn nỗi đau mất mát.

- Việc thay đổi độ dài của các khổ thơ giúp tạo nên nhịp điệu cho bài thơ, tránh sự đơn điệu. Các khổ thơ ngắn tạo ra những điểm nhấn, làm cho bài thơ trở nên sinh động hơn.

⇒ Việc tách các dòng thơ 25, 26, 47 thành những khổ thơ riêng trong bài "Lượm" là một cách làm rất hay của tác giả Tố Hữu. Nó không chỉ giúp bài thơ trở nên sinh động, hấp dẫn hơn mà còn giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tình cảm của tác giả dành cho Lượm, cũng như về sự mất mát, đau thương của chiến tranh.

3.4 Câu 4 trang 35 sgk văn 6/2 cánh diều

“Trong tác phẩm, tác giả gọi Lượm bằng nhiều từ ngữ xưng hô khác nhau. Hãy tìm và cho biết mỗi từ ngữ đó thể hiện thái độ và tình cảm gì?”

- Chi tiết về những từ xưng hô mà tác giả đã dùng gọi Lượm và ý nghĩa của chúng:

+ Cháu: Từ xưng hô này thể hiện mối quan hệ thân thiết, gần gũi giữa người kể chuyện và Lượm, như một người chú với đứa cháu. Nó cho thấy sự yêu thương, quan tâm của người lớn đối với một đứa trẻ.

+ Chú bé: Từ này nhấn mạnh vào sự hồn nhiên, đáng yêu của Lượm. Nó gợi lên hình ảnh một cậu bé nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, luôn tràn đầy năng lượng.

+ Lượm: Đây là tên riêng của nhân vật, khi gọi tên, tác giả như đang gọi thẳng vào trái tim của Lượm, thể hiện sự thân thiết và gần gũi.

+ Chú đồng chí nhỏ: Từ xưng hô này nâng Lượm lên một tầm cao mới, không chỉ là một đứa trẻ mà còn là một người đồng chí, một chiến sĩ dũng cảm. Nó thể hiện sự kính trọng và ngưỡng mộ của tác giả đối với Lượm.

- Thái độ và tình cảm của tác giả được thể hiện qua những cách xưng hô trên:

+ Tình cảm của tác giả dành cho Lượm không chỉ đơn thuần là tình cảm gia đình mà còn là sự ngưỡng mộ, kính trọng đối với một chiến sĩ nhỏ tuổi. Việc sử dụng nhiều từ xưng hô khác nhau giúp thể hiện sự đa dạng và phong phú trong tình cảm ấy.

+ Qua việc sử dụng những từ xưng hô thân mật, gần gũi, tác giả đã giúp người đọc cảm thấy như đang được chứng kiến cuộc gặp gỡ giữa mình và Lượm.

+ Việc thay đổi cách xưng hô giúp cho bài thơ trở nên sinh động, hấp dẫn hơn, tránh sự đơn điệu.

3.5 Câu 5 trang 36 sgk văn 6/2 cánh diều

“Bài thơ kết thúc bằng việc lặp lại những dòng thơ miêu tả hình ảnh Lượm vẫn như ngày đầu có ý nghĩa gì?”

Ý nghĩa của việc lặp lại những dòng thơ đầu:

- Mặc dù Lượm đã hy sinh, nhưng hình ảnh của cậu bé hồn nhiên, dũng cảm vẫn sống mãi trong trái tim của tác giả và người đọc. Việc lặp lại những dòng thơ miêu tả Lượm như một cách để khẳng định rằng Lượm không hề chết đi mà vẫn tồn tại mãi trong ký ức của mọi người.

- Lặp lại hình ảnh Lượm với dáng vẻ hồn nhiên, tươi tắn như ngày đầu là một cách để tôn vinh sự hy sinh cao cả của cậu bé. Nó cho thấy rằng dù đã ra đi, Lượm vẫn sống mãi trong lòng mọi người như một biểu tượng sáng ngời của tuổi trẻ Việt Nam.

- Hình ảnh Lượm không chỉ là hình ảnh của một cá nhân mà còn là biểu tượng cho những giá trị cao đẹp như lòng yêu nước, tinh thần lạc quan, sự dũng cảm. Việc lặp lại hình ảnh Lượm như một cách để khẳng định rằng những giá trị này sẽ không bao giờ mất đi mà sẽ sống mãi với thời gian.

- Việc kết thúc bài thơ bằng hình ảnh Lượm vẫn như ngày đầu tạo ra một cảm giác ấm áp, hy vọng. Nó gợi mở cho người đọc suy nghĩ về một tương lai tươi sáng, nơi mà hình ảnh của Lượm sẽ mãi là nguồn cảm hứng cho các thế hệ trẻ.

3.6 Câu 6 trang 36 sgk văn 6/2 cánh diều

“Trong cuộc sống và trong tác phẩm văn học có rất nhiều tấm gương thiếu niên dũng cảm như nhân vật Lượm; hãy viết 3-4 dòng giới thiệu về một thiếu niên dũng cảm mà em biết.”

Ví dụ 1: Nguyễn Văn Trỗi, một cái tên đã đi vào lịch sử dân tộc Việt Nam như một biểu tượng sáng ngời của lòng yêu nước và khí phách anh hùng. Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo, anh đã sớm ý thức được trách nhiệm của mình đối với đất nước. Với hành động ám sát táo bạo nhằm vào đoàn quân sự Mỹ, Nguyễn Văn Trỗi đã thể hiện ý chí quyết tâm đánh đuổi giặc Mỹ, giành lại độc lập cho dân tộc. Trước pháp trường, anh đã thể hiện một khí phách anh hùng, một tinh thần bất khuất đến kinh ngạc. Câu nói nổi tiếng "Hãy nhớ lấy lời tôi" của anh đã trở thành một khẩu hiệu, một lời kêu gọi nhân dân cả nước đứng lên đấu tranh. Nguyễn Văn Trỗi mãi mãi sống trong lòng người Việt Nam như một biểu tượng bất tử của lòng yêu nước và tinh thần cách mạng.

Ví dụ 2: Kim Đồng, cậu bé dân tộc Nùng, đã trở thành một biểu tượng sáng ngời của tuổi trẻ Việt Nam. Với lòng dũng cảm và sự thông minh, Kim Đồng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của một người liên lạc. Cậu đã dẫn đường cho các cán bộ cách mạng vượt qua những khu rừng già, những con suối sâu, truyền tải những thông tin quan trọng một cách an toàn. Hình ảnh Kim Đồng với chiếc ba lô nhỏ trên lưng, tay cầm cây súng ngắn đã trở thành biểu tượng bất diệt, khơi dậy lòng yêu nước trong mỗi người dân Việt Nam. Dù tuổi đời còn rất trẻ, Kim Đồng đã không ngần ngại hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Cậu đã ngã xuống khi đang làm nhiệm vụ, nhưng tinh thần dũng cảm của cậu vẫn sống mãi trong lòng mọi người.

Ví dụ 3: Võ Thị Sáu, cô gái trẻ của làng quê Nam Bộ, đã trở thành một nữ anh hùng bất khuất trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Với khẩu súng trên vai, chị đã xông pha vào chiến trường, cùng đồng đội tiêu diệt ác ôn, phá hoại cơ sở của địch. Dù bị giam cầm trong nhà lao Côn Đảo, bị địch bắt và tra tấn dã man, chị vẫn giữ vững khí tiết, kiên cường đấu tranh đến hơi thở cuối cùng. Hình ảnh Võ Thị Sáu đứng trước pháp trường với nụ cười tươi trên môi đã trở thành biểu tượng bất diệt, khơi dậy lòng yêu nước trong mỗi người dân Việt Nam. Sự hy sinh anh dũng của chị là một tấm gương sáng ngời, soi chiếu tâm hồn của biết bao thế hệ người Việt Nam.

Trên đây VUIHOC đã cùng Soạn bài Lượm| Văn 6 Cánh diều. Trong những năm tháng kháng chiến gian khổ, hình ảnh chú bé liên lạc Lượm đã trở thành biểu tượng sáng ngời của tuổi trẻ Việt Nam. Bài thơ Lượm của Tố Hữu đã khắc họa chân thực và cảm động hình ảnh ấy. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết bài văn kể lại một trải nghiệm đáng nhớ trang 20
• Tự đánh giá trang 24
• Đêm nay Bác không ngủ