Soạn bài Người đàn ông cô độc giữa rừng| Văn 7 tập 1 Cánh diều

1. Soạn bài Người đàn ông cô độc giữa rừng: Chuẩn bị 

1.1 Tóm tắt được nội dung văn bản (Truyện kể lại sự kiện gì? Xảy ra trong bối cảnh nào?)

Đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng kể lại việc hai cha con An và ông Hai đến thăm chú Võ Tòng - người đàn ông sống một mình tại một căn nhà trong rừng sâu với nhiều cây cối và con vượn bạc má kêu “chét…ét, chét..ét” tạo nên cảm giác hoang vắng. Họ cùng nhau trò chuyện về cuộc sống, về những gian khổ và hy sinh của chú Võ Tòng trong công việc bảo vệ rừng. An được chứng kiến sự dũng cảm, kiên cường và lòng yêu nước của chú Võ Tòng.

1.2 Nhân vật chính là ai? Nhân vật ấy được nhà văn thể hiện qua những phương diện nào?

Nhân vật của truyện chính là chú Võ Tòng. Cuộc đời và tính cách của nhân vật Võ Tòng được nhà văn thể hiện qua lời kể của những người dân xung quanh. Ngoài ra, nét chất phác và hồn hậu của chú còn được thể hiện qua hành động, lời nói khi tiếp xúc với An và tía nuôi.

1.3 Truyện kể theo ngôi kể nào? Nếu có sự thay đổi ngôi kể thì tác dụng của việc thay đổi ấy là gì?

Truyện "Người đàn ông cô độc giữa rừng" sử dụng kết hợp hai ngôi kể:

- Ngôi thứ nhất (xưng "tôi"): được sử dụng ở phần đầu và cuối truyện, là lời kể của nhân vật An - người trực tiếp tham gia vào câu chuyện. 

- Ngôi thứ ba: được sử dụng ở phần chính giữa truyện, là lời kể của tác giả về cuộc đời, tính cách và những hành động của chú Võ Tòng. 

⇒ Việc thay đổi sang ngôi kể thứ ba khi kể về cuộc đời Võ Tòng đã góp phần làm gia tăng tính chân thực, khách quan cho câu chuyện.

1.4 Truyện giúp em hiểu biết thêm những gì và tác động đến tình cảm của em như thế nào?

Truyện đã giúp em hiểu thêm về đặc điểm tính cách của con người sống trong đất rừng U Minh. Điều này đã tác động đến tình cảm của em bằng cách làm cho em cảm nhận sự đa dạng và độc đáo của thế giới và con người. Truyện có thể tạo ra được cảm giác tò mò và kích thích sự hiếu kỳ của em về cuộc sống và văn hóa của những người sống trong môi trường tự nhiên như vậy.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Cánh diều

1.5 Đọc trước đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng; tìm hiểu thêm những thông tin về tác phẩm Đất rừng phương Nam và nhà văn Đoàn Giỏi

a. Tác phẩm

- "Đất rừng phương Nam" là một tiểu thuyết xuất sắc của nhà văn Đoàn Giỏi, được xuất bản vào năm 1957. Tác phẩm này dành cho độc giả lứa tuổi thiếu nhi và đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ và tái bản nhiều lần. Tiểu thuyết này cũng đã được chuyển thể thành phim và thuộc bộ sách Tủ Sách Vàng của Nhà xuất bản Kim Đồng.

- Truyện kể về cuộc đời phiêu bạt của một cậu bé có tên là An, trong bối cảnh ở miền Tây Nam Bộ, Việt Nam, vào những năm 1945, sau khi bọn thực dân Pháp trở lại chiếm đóng Nam Bộ.

b. Tác giả

- Tiểu sử:

+ Nhà văn Đoàn Giỏi (17/05/1925-02/04/1989), sinh ra tại thị xã Mỹ Tho, tỉnh Mỹ Tho. Nay thuộc xã Tân Hiệp, Huyện Châu Thành, Tỉnh Tiền Giang. Ông xuất thân trong một gia đình địa chủ lớn trong vùng và giàu lòng yêu nước.

+ Ông có những bút danh khác như: Nguyễn Phú Lễ, Nguyễn Hoài, Huyền Tư.

- Cuộc đời:

+ Đoàn Giỏi từng theo học tại trường Mỹ thuật Gia Định trong những năm 1939-1940

+ Trong những năm tháng Việt Nam chống Pháp, Đoàn Giỏi công tác trong ngành an ninh, rồi làm công tác thông tin, văn nghệ. Ông từng giữ chức Phó trưởng Ty thông tin Rạch Giá (1949). Từ năm 1949-1954, ông công tác tại Chi hội Văn nghệ Nam Bộ, viết bài cho tạp chí Lá Lúa và tạp chí Văn nghệ Miền Nam

+ Sau 1954, Đoàn Giỏi tập kết ra Bắc, đến năm 1955 ông chuyển sang sáng tác và biên tập sách báo và công tác tại Đài tiếng nói Việt Nam, rồi Hội Văn nghệ Việt Nam. Ông còn là viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khóa I, II, III và là Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. 

- Phong cách nghệ thuật: các tác phẩm của Đoàn Giỏi thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người Nam Bộ.

2. Soạn bài Người đàn ông cô độc giữa rừng: Đọc hiểu 

2.1 Tiếng kêu và hình ảnh của con vượn bạc má trong phần 1 gợi ra cảm giác về một bối cảnh như thế nào?  

Tiếng kêu và hình ảnh của con vượn bạc má trong phần (1) đã gợi ra một bối cảnh hoang vắng và u ám. Tiếng kêu "chét...ét, chét...ét" của con vượn bạc má khiến cho không gian trở nên kỳ quái và đầy bí ẩn. Hình ảnh vùng rừng rậm rạp, gác chéo lên nhau trong miền đông Nam Bộ càng làm nổi bật lên sự hoang sơ và huyền bí của bối cảnh. Điều này giúp người đọc cảm nhận rõ sự đặc biệt và bí ẩn của nơi này.

2.2 Những chi tiết về nhà cửa, cách ăn mặc và tiếp khách, … gợi lên ấn tượng gì về nhân vật chú Võ Tòng? 

Những chi tiết về nhà cửa, cách ăn mặc và cách tiếp khách của chú Võ Tòng thể hiện rằng đây là một người đơn giản, sống chất phác, và không quá phô trương. Anh ta sống ở trong căn nhà đơn giản trong rừng sâu, không có nhiều tiện nghi hiện đại. Cách ăn mặc và tiếp khách cho thấy sự khiêm tốn và hào sảng của nhân vật này. Võ Tòng không quá phô trương về vẻ ngoại hình hay vật chất, mà tập trung vào tình cảm và dành sự quan tâm đối với khách mời của mình.

2.3 Chỉ ra dấu hiệu về sự chuyển đổi ngôi kể. 

Dấu hiệu cho thấy sự thay đổi ngôi kể đó là khi người kể không còn tự xưng là "tôi" và bắt đầu chuyển sang gọi nhân vật Võ Tòng là "gã" chứ không phải "chú" như ở phần (1) và (2). Điều này cho thấy sự thay đổi ở góc nhìn và quan điểm của người kể đối với nhân vật Võ Tòng trong đoạn văn.

2.4 Chuyện Võ Tòng đánh hổ hé mở điều gì về tính cách, cuộc đời nhân vật?  

Chuyện Võ Tòng giết hổ đã thể hiện tính cách gan dạ, dũng cảm và nhanh nhẹn của anh ta. Anh ta không ngần ngại đối mặt với hiểm nguy và không hề do dự khi phải hành động. Mô tả của anh ta về cuộc sống, đặc biệt là cuộc đời khó khăn và đầy gian truân, cho thấy anh ta đã trải qua vô vàn khó khăn trong cuộc sống.

2.5 Liên hệ hành vi chống trả tên địa chủ ngang ngược với việc đánh hổ của Võ Tòng. 

Hành vi chống trả tên địa chủ ngang ngược của Võ Tòng với việc anh ta đánh hổ đã thể hiện tính cách dũng cảm và không sợ hiểm nguy của anh ta. Võ Tòng không chỉ đối đầu với tên địa chủ mà còn đối đầu với một con hổ, một hiểm nguy lớn hơn. Điều này cho thấy rằng anh ta không ngại khó khăn và luôn luôn sẵn sàng đối mặt với những thử thách trong cuộc sống của mình. Mối liên hệ giữa 2 hành vi này đó là sự thể hiện của tính cách kiên định và quyết tâm của nhân vật Võ Tòng trong việc bảo vệ quyền của mình và đối diện với những khó khăn.

2.6 Chú ý cách uống rượu và lời nói của chú Võ Tòng với tía nuôi của nhân vật “tôi”.

- Cách uống rượu của Võ Tòng: rót rượu ra bát rồi uống một ngụm, sau đó trao bát sang cho tía nuôi “tôi”. Cách uống rượu ấy từ tốn mà có chút thận trọng nhưng cũng hết sức gần gũi.

- Lời nói của Võ Tòng với tía nuôi “tôi”: đó là sự so sánh giữa con dao găm, cánh nỏ với cái súng của bọn giặc. Võ Tòng cho rằng súng dở lắm, kêu ầm ĩ, cầm súng là nhát gan vì ở xa cũng có thể bắn được mà. Còn cầm dao và nỏ thì tách một tiếng không có ai hay biết. Qua đây người đọc có thể thấy được khí phách kiên cường, dũng cảm, bản lĩnh gan dạ của nhân vật Võ Tòng.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

3. Soạn bài Người đàn ông cô độc giữa rừng: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 20 SGK Văn 7/1 cánh diều:

“Văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng kể về việc gì? Đoạn trích có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Nhan đề văn bản gợi cho em những suy nghĩ gì?” 

- Văn bản “Người đàn ông cô độc giữa rừng” kể về cuộc gặp gỡ giữa An và chú Võ Tòng - một người đàn ông sống một mình trong túp lều nhỏ giữa khu rừng U Minh.

- Đoạn trích có 3 nhân vật: bé An- nhân vật tôi, ông Hai và Võ Tòng.

- Nhân vật chính: nhân vật Võ Tòng.

- Nhan đề văn bản gợi cho em suy nghĩ về một người đàn ông sống một mình trong khu rừng sâu, vắng vẻ, không người qua lại. Cuộc sống cô đơn, buồn tủi, nhưng cũng có thể là mạnh mẽ, kiên cường. 

3.2 Câu 2 trang 20 SGK Văn 7/1 cánh diều:

“Đặc điểm tính cách nhân vật Võ Tòng được nhà văn thể hiện trên những phương diện nào? Hãy vẽ hoặc miêu tả bằng lời về nhân vật Võ Tòng theo hình dung của em.”

- Đặc điểm tính cách nhân vật Võ Tòng được nhà văn Đoàn Giỏi thể hiện trên những phương diện sau: qua lời kể của dân làng, qua cách ăn mặc và qua hành động thái độ khi tiếp khách của chú.

- Theo hình dung của em, nhân vật Võ Tòng là một người cao lớn, chất phác. Chú rất dũng cảm, dễ mến, luôn luôn sẵn lòng giúp đỡ mọi người xung quanh mà không nề hà khó khăn nặng nhọc.

3.3 Câu 3 trang 20 SGK Văn 7/1 cánh diều:

“Nêu tác dụng của việc kết hợp giữa lời kể theo ngôi thứ nhất (xưng “tôi”) với lời kể theo ngôi thứ ba trong việc khắc họa nhân vật Võ Tòng.”

Người kể chuyện trong truyện này vừa ở ngôi thứ nhất (xưng “tôi”), vừa ở ngôi thứ 3, tức là “tuy hai mà một”. Việc thay đổi ngôi kể về nhân vật Võ Tòng như trong tác phẩm có tác dụng giúp việc kể chuyện trở nên linh hoạt hơn, khắc hoạ chân dung Võ Tòng ở nhiều góc nhìn khác nhau (cả trực tiếp và gián tiếp). Bởi vậy mà nhân vật càng trở nên sinh động, chân thực hơn trong cái nhìn vừa khách quan, vừa chủ quan.

3.4 Câu 4 trang 20 SGK Văn 7/1 cánh diều:

“Hãy nêu ra một số yếu tố (ngôn ngữ, phong cảnh, tính cách con người, nếp sinh hoạt,...) trong văn bản để thấy tiểu thuyết của Đoàn Giỏi mang đậm màu sắc Nam Bộ”

Một số yếu tố mang đậm màu sắc Nam Bộ trong văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng:

- Ngôn ngữ: sử dụng nhiều từ ngữ đặc trưng của vùng Nam Bộ như: xuồng, gộc cây, tẩu, xanh- tuya-rông, cà ràng, nhai bậy….

- Phong cảnh: cảnh sông nước thông qua hình ảnh chiếc xuồng xuất hiện ở đầu và cuối văn bản, cảnh nhà lều với bếp củi cà ràng giữa nhà…

- Tính cách con người: chân thật, tuy khẳng khái nhưng hết sức tình cảm và hồn hậu. Điều đó được thể hiện vô cùng rõ nét qua nhân vật Võ Tòng.

- Nếp sinh hoạt: ở trong nhà có bậc thang gỗ, đốt củi, ăn đồ khô (thịt phơi), dùng nồi đất,…

3.5 Câu 5 trang 20 SGK Văn 7/1 cánh diều:

“Qua đoạn trích, em hiểu thêm được gì về con người của vùng đất phương Nam? Hãy nêu một chi tiết mà em thích nhất và lí giải vì sao.”

- Qua văn bản, em hiểu thêm nhiều điều về con người và thiên nhiên của vùng đất phương Nam: 

+ Thiên nhiên được nhà văn Đoàn Giỏi vẽ lên bằng những màu sắc sinh động, tràn trề sức sống, mở đầu đó là tiếng kêu “ché…ét, ché…ét” cùng hình ảnh của con vượn bạc má “ngồi vắt vẻo, nhe răng”, tiếp sau đó là “tiếng chim rừng ríu rít gọi nhau trở dậy đón bình minh trên những ngọn cây”…

+ Đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” còn giúp em hiểu thêm về con người Nam Bộ. Cụ thể là những người như nhân vật ông Hai, bà Hai (tía và má nuôi của An), nhân vật “tôi” và đặc biệt là chú Võ Tòng,… Đó chính là những người sống tình cảm, chan hòa với thiên nhiên, tính cách trung thực, thẳng thắn, luôn trọng nghĩa khinh tài, anh dũng, vì nghĩa lớn…

- Chi tiết em thích nhất đó là chi tiết Võ Tòng giết hổ bởi: đó là một hình ảnh đẹp; hình ảnh đó cho thấy được sức mạnh phi thường của con người, con người có đủ khả năng chống chọi lại mọi khó khăn vô cùng khắc nghiệt của tự nhiên để bảo vệ bản thân. Đồng thời hình ảnh đó cũng đã cho em thấy được tinh thần tự vệ cao của con người Việt Nam.

3.6 Câu 6 trang 20 SGK Văn 7/1 cánh diều:

“Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) nêu lên những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng”

Qua đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng”, nhà văn Đoàn Giỏi đã khéo léo khắc họa được những nét đẹp tiêu biểu cho màu sắc thiên nhiên và con người Nam Bộ. Trước tiên, hình tượng con người Nam Bộ với những nét tính cách đặc trưng như chất phác, thật thà, hồn hậu được thể hiện rõ nét qua các nhân vật, tiêu biểu là nhân vật Võ Tòng. Cùng với đó là bức tranh thiên nhiên cũng được hiện lên đậm chất sông nước miền Nam khiến cho người đọc cảm thấy yêu thích, say mê. Tiếp đến là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc kết hợp với việc sử dụng ngôi kể linh hoạt khiến cho câu chuyện trở nên gần gũi, thân thuộc và khách quan hơn với độc giả. Nhân vật Võ Tòng được tác giả khắc họa dưới nhiều góc nhìn khác nhau hơn, từ đó được hiện lên một cách toàn diện hơn. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị cùng với việc sử dụng nhiều từ ngữ địa phương kết hợp với giọng văn nhẹ nhàng càng làm tăng màu sắc Nam Bộ trong tác phẩm.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Người đàn ông cô độc giữa rừng Văn 7 tập 1 Cánh diều. Tác phẩm ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, khẳng định giá trị cuộc sống hòa mình với thiên nhiên, đồng thời giáo dục về lòng nhân ái và sự quan tâm giúp đỡ người khác. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!